Spis treści:
- Chaber bławatek – charakterystyka
- Chaber bławatek – odmiany
- Chaber bławatek – uprawa
- Chaber bławatek – właściwości nie do końca pospolite
- Właściwości lecznicze bławatka
- Chaber bławatek – właściwości przydatne w kosmetologii
- Właściwości barwierskie chabra bławatka
- Chabry bławatki w kuchni
Chaber bławatek – charakterystyka
Chaber bławatek (Centaurea cyanus) jest pospolitym, jednorocznym chwastem z rodziny astrowatych, występującym w Europie i na Syberii Zachodniej. Kryje się pod wieloma ludowymi nazwami, takimi jak np. wawer, kardy, modrak, macoszka, samosiejka, modrak, modrzeńczyk, głowacz, jasieniec czy białasy.
Roślina osiąga zwykle od 30 do 90 cm wysokości i tworzy łany. Łodyga bławatka jest prosta, cienka i rozgałęzia się. Kwiat ma charakterystyczny i ciemnobłękitny kolor, który na myśl przywodzi błękit pruski. Kwiaty, zebrane w koszyczki kwiatowe o średnicy 2-3 cm, pojawiają się na początku maja i zachwycają swym widokiem aż do września. Po przekwitnięciu pojawiają się na ich miejscu puszyste niełupki, zawierające ogromną ilość nasion (od 700 do 1600).
Jako chwast, dla rolników może być prawdziwym utrapieniem, zwłaszcza w przypadku uprawy rzepaku czy zbóż. Ponadto dla niektórych zwierząt (np. koni lub krów) jest rośliną trującą, gdyż zawiera niewielkie ilości kwasu pruskiego. Mimo to chaber bławatek wygląda naprawdę uroczo i nie bez powodu był ulubionym kwiatem króla Prus Wilhelma I.
Chabry bławatki zwykle są niebieskie, ale bywają też odmiany o kwiatach różowych, czerwonych, białych oraz granatowych. Fot.123RF.com
Chaber bławatek – odmiany
Doceniany jest nie tylko przez człowieka, ale również przez owady. Jako roślinę miododajną lubią go nie tylko pszczoły, ale i motyle, zwłaszcza rusałka osetnik. Jednymi z ciekawszych odmian chabra bławatka są:
- Jubilee Gem o świetlistoniebieskiej barwie,
- Schneemann z białymi kwiatami,
- Red Boy o czerwonym zabarwieniu płatków,
- Rosa Ball o różowych kwiatach.
Chaber bławatek – uprawa
Bławatki doskonale sprawdzą się do bukietów. Włożone do wazonu bez problemu przetrwają nawet 7 dni. Jednakże rośliny te są idealne nie tylko na kwiaty cięte. Chabry bławatki wspaniale będą prezentować się również w mieszanych kompozycjach rabatowych, zwłaszcza w stylu naturalistycznym lub angielskim, a także w donicach na balkonach czy tarasach.
Chabry bławatki lubią glebę żyzną, przepuszczalną i bogatą w składniki pokarmowe. Bez problemu poradzą sobie z ekspozycją na silny wiatr oraz słońce. Ich nasiona należy wysiać bezpośrednio do gruntu jesienią lub wczesną wiosną (tj. w kwietniu). W zależności od tego, kiedy to zrobisz, bławatki zakwitną wcześniej lub później. Coś więcej? Chabry bławatki trzeba regularnie podlewać i dokarmiać nawozami do roślin kwitnących, bogatymi w potas oraz fosfor. Nie należy także zapominać o regularnym odchwaszczaniu.
Przeczytaj również: Zaproś wiesiołka do ogrodu, a nie pożałujesz. Pomoże w leczeniu wielu dolegliwości
Wiesiołek jest rośliną, która pomaga w leczeniu wielu dolegliwości. Fot.123RF.com
Chaber bławatek – właściwości nie do końca pospolite
Chaber bławatek to bardzo powszechny i dość uciążliwy chwast zbożowy, który zaskakuje ogromem swoich właściwości. Surowcem zielarskim jest kwiat bławatka bez kielicha, zbierany w słoneczny dzień na początku kwitnienia i suszony w zaciemnionym pomieszczeniu. Po wysuszeniu powinien być szczelnie zamknięty i przechowywany w ciemnym opakowaniu. Jeśli zacznie blednąć, to wraz z kolorem uciekną jego właściwości zdrowotne. Jeśli nie masz możliwości zbierać suszu samemu, kup gotowy w sklepie zielarskim. Zawiera on mnóstwo substancji, takich jak np.:
- flawonoidy (m.in. kwercetyna, apigenina, pochodne kwasu kawowego),
- antocyjanidyny (cyjanina, pelargina),
- centaurynę,
- cychorynę,
- wielocukry,
- garbniki,
- aminokwasy,
- alkaloidy indolowe,
- sole mineralne (z przewagą manganu).
Z kolei nasiona bławatka zawierają około 28% tłuszczu, a jego liście – nawet 300 mg witaminy C! To wystarczające, aby rozważać wykorzystanie tej rośliny w celach leczniczych.
Kwiat chabra bławatka charakteryzuje się właściwościami odkażającymi, przeciwzapalnymi, moczopędnymi. Fot.123RF.com
Właściwości lecznicze bławatka
Wyciągi z kwiatów bławatka zawierają mnóstwo dobroczynnych składników. Dzięki nim wykazują działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne, żółciopędne i moczopędne, co bardzo chętnie wykorzystuje medycyna naturalna. Chaber bławatek może być stosowany wewnętrznie (w postaci np. herbaty) oraz zewnętrznie (w postaci np. okładów). Dużą popularnością cieszy się napar z kwiatów bławatka, stosowany jako:
- płyn do płukania jamy ustnej w leczeniu infekcji gardła i jamy ustnej, krwawieniach z dziąseł;
- środek moczopędny w przypadku zapalenia pęcherza, kłębuszkowego zapalenia nerek, odmiedniczkowego zapalenia nerek lub kamicy nerkowej;
- preparat pobudzający trawienie i wspomagający pracę wątroby;
- płukanka do skóry głowy dotkniętej łuszczycą;
- płyn do przemywania zmęczonych i opuchniętych oczu, a szczególnie w przebiegu zapalenia brzegów powiek, zapalenia spojówek czy w nadwrażliwości oczu związanej z długotrwałym narażeniem na pracę przy komputerze;
- środek wzmacniający odporność w okresie zimowym, co umożliwiają zawarte w nim antyoksydanty.
Chabry bławatki znalazły również zastosowanie w niewydolności krążenia, dzięki właściwościom wzmacniającym naczynia krwionośne. Dawniej przypisywano im także działanie uspokajające i przeciwreumatyczne. Co więcej, ich nasiona używane były jako popularny środek przeczyszczający, zwłaszcza u dzieci.
W aptekach bez problemu dostaniesz wiele preparatów z bławatkiem. Są to między innymi krople do oczu i gotowe mieszanki herbat.
Z suszonych kwiatów bławatka można zrobić herbatę. Fot.123RF.com
Chaber bławatek – właściwości przydatne w kosmetologii
Na pewno zauważyłeś, że chabry bławatki dość często zdobią opakowania różnych produktów kosmetycznych. Nic dziwnego. Ekstrakty z kwiatów bławatka stanowią składniki płynów do higieny intymnej, szamponów i odżywek do włosów (zwłaszcza przeciwłupieżowych), kremów i toników przeznaczonych głównie do skóry wrażliwej, naczynkowej tłustej oraz trądzikowej. Ze względu na swoje przeciwzapalne, antybakteryjne oraz antygrzybicze właściwości, pomaga on zmiękczać skórę, łagodzić podrażnienia i zaczerwienienia oraz zmniejszać widoczność cieni pod oczami. Ponadto wspiera ochronę i nawilżenie cery.
Jeśli nie chcesz kupować gotowych produktów, możesz zrobić odwar z kwiatów bławatka. Do czego go wykorzystać? Odwar bardzo dobrze pomaga oczyszczać skórę z zanieczyszczeń. Czasem możesz zrobić nawet leczniczą kąpiel z bławatka, która wspomoże terapię stanów grzybiczych skóry, np. stóp.
Właściwości barwierskie chabra bławatka
Dawniej, gdy sztuczne barwniki jeszcze nie były znane, do barwienia np. wełny używano właśnie płatków brzeżnych bławatka. Łączono je z ałunem, dzięki czemu powstawała niebieska farba. Przydatny był również sok, który może nadawał kolor nie tylko wyrobom papierniczym, ale także różnego rodzaju przetworom spożywczym.
Chabry bławatki w kuchni
Kwiaty bławatków mają charakterystyczny, korzenny posmak, dzięki czemu świetnie komponuje się z deserami, ciastami i napojami. Suszone kwiaty mogą zostać wykorzystane także jako panierka do mięs. Ponadto bławatek wygląda bardzo dekoracyjnie i doskonale urozmaica wizualnie każdą potrawę. Można wykorzystać jego kwiaty również do sporządzenia nalewek i lemoniady.
Ponieważ bławatek jest rośliną miododajną, wytwarza się również z niego miód. Jest on nie tylko przepyszny, ale także zdrowy! Dlaczego? Miód bławatkowy zawiera lizozym wspierający pracę układu odpornościowego.
Jak widzisz, chaber bławatek to nie tylko chwast czy roślina ozdobna. Użycz tej roślinie miejsce w swoim ogrodzie, a zachwyci cię nie tylko wyglądem.
Przeczytaj również: Lista jej korzystnych działań jest długa i znana od dawna. Jak uprawiać kozieradkę w ogrodzie?
Kozieradka to roślina, która od wieków znana jest ze swoich właściwości prozdrowotnych. Fot.123RF.com
Szałwia lekarska. Pomaga przy anginie, bólu gardła i zębów na INTERIA.TV.