Z artykułu dowiesz się:
- Wieniec adwentowy - symbolika
- Co symbolizuje choinka?
- Co symbolizują ozdoby choinkowe?
- Jakie znaczenie ma choinka?
Tradycyjne Boże Narodzenie
Boże Narodzenie jest świętem liturgicznym, obchodzonym dopiero od VI w.n.e, które przez setki lat ewoluowało, by osiągnąć dzisiejszy, wyjątkowy charakter. Wiele jego symboli i obyczajów z nim związanych zostało zaczerpniętych z wierzeń pogańskich. Dawniej na ten czas w domach m.in.:
- ustawiano snopy zboża,
- pod stół kładziono siano,
- na drzwiach wieszano gałązkę drzewa iglastego,
- a pod sufitem wieszano tzw. podłaźnik, zwany bożym drzewkiem, czyli ścięty czubek, bądź gałąź drzewa iglastego, ozdobiony specjalnie wybieranymi malutkimi jabłuszkami, wstążkami, ozdobami z papieru lub upieczonymi ciastkami.
Przeczytaj też: Ceny choinek 2022. To będą najdroższe święta od lat. Polacy rezygnują z kupowania świerków i jodeł
Co symbolizuje wieniec adwentowy?
Inną tradycją wśród rodzin obchodzących święta Bożego Narodzenia był zwyczaj strojenia wieńca adwentowego, który nadal stanowi symbol oczekiwania na cud narodzin Jezusa. Wieńce adwentowe zwiastowały przygotowywanie się do świąt, a ich wykonywanie było czasem spędzanym wspólnie z rodziną i przyjaciółmi.
Tradycja ich robienia pochodzi z XIX wieku i przywędrowała do nas z Niemiec. Pierwszymi wieńcami dekorował prowadzony przez siebie przytułek ewangelicki pastor Johann Hinrich Wichern. Wykonywano je na początku adwentu, stawiano w domu na stole, przy którym spożywano posiłki i odmawiano wspólnie modlitwy. Na wieńcu umieszczano cztery świece, by w każdą niedzielę Adwentu po Mszy Świętej zapalać jedną z nich, tak aby w ostatnich dniach w oczekiwaniu na Boże Narodzenie płonęły już wszystkie. Z biegiem czasu czerpiąc z tradycji skandynawskiej, zaczęto przygotowane wieńce wieszać na drzwiach domów, co ma oznaczać zaproszenie do środka.
Zobacz również: Kominek w bloku. Sprawdź, co zrobić, aby mieć kominek w mieszkaniu
Wieńce adwentowe zdobią domy od setek lat. Fot.123RF.com
Kolory i elementy dekoracyjne dawniej wykorzystywane przy wieńcach adwentowych miały określoną symbolikę. Dominujące wśród dekoracji kolory mają swoje znaczenie:
- czerwony to siła i energia życiowa,
- żółty — światło i oczekiwanie,
- zielony — budzące się życie,
- biel — czystość i spokój.
Kształt wieńca, czyli krąg symbolizuje wieczność Boga, który nie ma początku ani końca. W tradycyjnie wykonanym wieńcu adwentowym podstawę kształtu stanowiły, związane w koło pędy buczyny, na których opierano gałęzie drzew iglastych lub liściastych.
Jak wykonać wieniec świąteczny w domu?
Do jego zrobienia wykorzystywano głównie świerk, jodłę, cis jako symbol nieśmiertelności oraz ostrokrzew, którego kłujące gałęzie miały nawiązywać do korony cierniowej.
Obecnie za podstawę wieńca służy gąbka florystyczna, a do wykonania można zastosować również gałęzie innych gatunków np.
- świerka srebrzystego,
- jałowca,
- sosny,
- cydru,
- tui,
- lauru,
- można przygotować go też z bezlistnych pędów np. wierzby.
Sprawdź także: Jak zrobić bożonarodzeniowy wieniec? Instrukcja krok po kroku
Wieniec adwentowy możesz zrobić samemu. To świetny sposób na spędzenie czasu z rodziną. Fot.123RF.com
Tradycyjny wieniec adwentowy, ozdobiony był czterema białymi lub trzema fioletowymi i jedną czerwoną (kolory szat liturgicznych adwentu), gładkimi, prostymi lub skręcanymi świecami symbolizującymi ciepło, światło i zależne od nich życie. Zielony korpus ozdabiany bywa również: kolorowymi kokardami i wstążkami, owocami dzikiej róży, makówkami, jemiołą, czarnuszką oraz rajskimi jabłuszkami. Wykorzystywane są także porcelanowe, metalowe lub drewniane figurki np. aniołków, pierniczki, zasuszone plastry cytrusów, laski cynamonu, srebrne lamety oraz szyszki i orzechy pomalowane na złoty lub srebrny kolor.
Choinka — symbolika
Obecnie samo Boże Narodzenie nierozerwalnie związane jest z tradycją bogatego przystrajania domów, mieszkań, ulic, witryn sklepowych oraz zakładów pracy, a najpopularniejszą i zarazem honorową ozdobę stanowi świąteczna choinka. To ona tworzy idealne tło i nadaje blasku Bożemu Narodzeniu, podkreślając wyjątkowość tego czasu.
Zwyczaj jej zdobienia sięga XVI wieku. Narodził się on w niemieckiej Alzacji i bardzo szybko rozpowszechnił się w innych krajach. Obecnie dekorowanie drzewka bożonarodzeniowego stanowi obowiązkowy punkt przedświątecznych przygotowań, na który czekamy co roku z niecierpliwością. Dawniej nie wieszano jednak na choince niczego przypadkowo i tylko dla dekoracji — każda z ozdób miała swoją symbolikę.
W Polsce najbardziej popularnym drzewkiem świątecznym jest świerk pospolity (Picea bies) oraz niegubiąca igieł jodła pospolita (Abies alba). Nieco mniej rozpowszechniona, ze względu na rzadkie igły, jest sosna pospolita (Pinus sylvestris). W sprzedaży coraz częściej możemy spotkać również inne gatunki, takie jak świerk kłujący (Picea punges), świerk serbski (Picea omorica) oraz jodła szlachetna (Abies procera) lub kaukaska (Abies nordmaniana).
Co symbolizują ozdoby choinkowe?
- słodycze — kruche ciasteczka, cukierki w kształcie długich sopli i pierniczki symbolizowały radość z narodzin Bożej Dzieciny. Pierniczki wieszano, by zapewnić miłość, dobrobyt i przychylność sił nadprzyrodzonych oraz długie i zdrowe życie domowników.
- łańcuch — klejony przez łączenie kółeczek z kolorowych papierków, bibuły lub słomy musiał być na tyle długi, by dokładnie oplatać choinkę od szczytu do dołu, co według wierzeń scalało rodzinę, pomagając utrzymać jedność i nierozerwalność więzów domowników i krewnych.
- dzwoneczki — wieszając je na choince, wierzono, że rodzina będzie dostawać dużo pomyślnych i radosnych wieści, a według tradycji chrześcijańskiej zwiastowały radość z pokonanego zła. Wykonywane były z tektury i oklejane złotym bądź srebrnym papierem.
- anioł — opiekun domu i ludzi, miał chronić dom i jego mieszkańców przed złymi mocami. Aniołki wieszane na choince opiekowały się domem, ich głowy robione były z wydmuszek jaj lub z papieru i doklejano im bibułkowe sukienki i skrzydła.
- jabłka — symbolizowały biblijny owoc prosto z raju, którym wąż kusił Adama i Ewę. Wieszano te małe i średniej wielkości, koniecznie czerwone i twarde, co miało zapewnić domownikom zdrowie i urodę.
- światełka i lampki — miały przypominać o przyjściu na świat Chrystusa, symbolizowały światła dla błądzących pogan, miały chronić przed złem, ciemnością i odwracać ludzką nieżyczliwość.
- gwiazda — umieszczana na czubku choinki na pamiątkę gwiazdy, która wskazywała drogę Trzem Królom lub według jeszcze innych wierzeń prowadziła Mędrców, którzy chcieli się pokłonić Dzieciątku. W tradycji ludowej gwiazda miała pomagać w powrotach do domu z dalekich stron tym, którzy z nich wyjechali.
- orzechy włoskie — miały zapewnić dobrobyt, siłę oraz mądrość. Wieszano je, wbijając w każdy cienki drucik i zawijając w sreberka, kolorowe papierki lub wkładano do koszyczków z pudełek po zapałkach.
Obecnie bogato udekorowane choinki, toną w potoku barw i rozmaitych plastikowych ozdób. Przy jej ubieraniu warto jednak skorzystać z najprostszych tradycyjnych rozwiązań takich jak:
- pierniki,
- ozdoby z papieru,
- ozdoby z drewna,
- ozdoby z masy solnej,
- ozdoby z włóczki,
- ozdoby ze słomy czy owoców.
Nowoczesny akcent nawiązujący do jabłek jako podstawowej ozdoby drzewek bożonarodzeniowych, mogą stanowić ręcznie zdobione, piękne szklane bombki (ich kulisty kształt symbolizuje odradzanie się oraz ciągłości i powtarzalności). Warto pamiętać, iż czerwień, zieleń i żółty to barwy Bożego Narodzenia symbolizujące: krew Chrystusa, nadzieję oraz życie i dlatego przodują w kolorystyce ozdób świątecznych.
Przeczytaj również: Jak prać obrus, żeby uniknąć prasowania? Doskonały trik oszczędzi ci sporo czasu
Choinka to niedołączny element świąt. Fot.123RF.com
Kiedy ubiera się choinkę?
Zgodnie z tradycją świąteczne drzewko należy przystrajać tuż przed wigilią. 24 grudnia to ostatni dzień przygotowań do świąt Bożego Narodzenia, kiedy to zbierali się wszyscy domownicy i wspólnie przygotowywali świąteczne drzewko. Kościół dopuszcza jednak wyjątki od tej zasady i pozwala na dekorowanie bożonarodzeniowego drzewka ok. 14 grudnia, czyli 7 dni przed świętami.
W wielu domach drzewko pojawia się już na mikołajki, czyli na 6 grudnia. Jest też część osób, która magię świat chce poczuć w listopadzie i wtedy też ubiera choinkę. We Włoszech choinkę ubiera się już 8 grudnia, gdyż tego dnia przypada święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
To od naszych upodobań zależy wybór najbardziej odpowiedniego dla nas drzewka i wieńca świątecznego oraz tego, jak je udekorujemy. Zastanówmy się, czy w tym wyjątkowym i klimatycznym czasie, zależy nam, by być trendy. A może odnajdziemy coś niepowtarzalnego i niezwykłego w pięknym, swojskim wieńcu adwentowym oraz drzewku świątecznym?
Sprawdź także: Jak często podlewać choinkę w doniczce? Dodaj do wody łyżkę przyprawy, będzie długo stała
Boże Narodzenie na świecie. Czy znacie takie zwyczaje? na INTERIA.TV.