Jakie węże występują w Polsce?
W Polsce, w naturalnych warunkach żyje zaledwie pięć gatunków węży, które podlegają częściowej lub całkowitej ochronie. Większość z nich jest niejadowita, wyjątek stanowi żmija zygzakowata.
Wąż Eskulapa
To największy wąż żyjący w Polsce występuje przede wszystkim na terenie Bieszczad. Długość jego ciała może osiągać 2 metry. Dorosłe osobniki są oliwkowo-brązowe, a ich znakiem rozpoznawczym są charakterystyczne jasne plamki na brzuchu. Warto wiedzieć o tym, że wąż Eskulapa jest niejadowity, żywi się między innymi myszami, małymi ssakami, jaszczurkami, jajami, pisklętami, małymi ptakami, a także małymi wężami. Jest ciepłolubny, więc najczęściej można go spotkać w dobrze nasłonecznionych miejscach, takich jak pagórki, stoki oraz między skałami.
Gniewosz plamisty
Gniewosz plamisty nazywany inaczej miedzianką to niewielki wąż występujący powszechnie w Europie oraz Zachodniej Azji. W Polsce zazwyczaj można go spotkać na południu kraju, czyli obszarach przynależących do województw: świętokrzyskiego, małopolskiego i podkarpackiego. Preferuje suche i dobrze nasłonecznione miejsca, z reguły ukrywa się w zaroślach, wysokich trawach oraz między kamieniami. Choć często jest mylony ze żmiją zygzakowatą, to jest całkowicie nieszkodliwy dla ludzi. Gniewosz plamisty żywi się przede wszystkim jaszczurkami i padalcami, a niekiedy także mniejszymi osobnikami tego samego gatunku.
Wikimedia Commons/ CC BY-SA 3.0
Zaskroniec rybołów
Choć gatunek ten zalicza się do węży występujących na terenie Polski, to niezwykle trudno go spotkać. Po raz ostatni widziano go w okolicy Cieszyna, nad rzeką Olzą. Dorosłe osobniki cechują się szarym, oliwkowym lub zielono-brązowym ubarwieniem. Znakiem rozpoznawczym tego gatunku są ciemne plamy znajdujące się na grzbiecie oraz żółty brzuch. Jak sama nazwa wskazuje, zaskroniec rybołów większą część swojego życia spędza w wodzie, gdzie z resztą poluje.
Wikimedia Commons/ CC BY-SA 3.0
Zaskroniec zwyczajny
Zaskroniec zwyczajny to gatunek niejadowitego węża, występującego powszechnie na terenie całej Europy. W Polsce zazwyczaj można go spotkać w pobliżu domów oraz ogródków. Charakterystyczną cechą tego gatunku są żółte plamy “za skroniami”, otoczone czarnymi obwódkami. Zaskroniec zwyczajny ma barwę brązową lub szarozieloną, jasny brzuch pokryty jest ciemnymi plamami. Żywią się między innymi płazami, małymi gryzoniami oraz rybami. Skutecznie zwalczają szkodniki, takie jak myszy oraz młode osobniki szczurów, tak więc ich obecność w przydomowym ogrodzie bywa bardzo pożyteczna. Warto tutaj wspomnieć, że zaskrońce mają łagodne usposobienie, są całkowicie niegroźne i nieagresywne.
Wikimedia Commons/ CC BY-SA 3.0
Żmija zygzakowata
Żmija zygzakowata to gatunek należący do rodziny żmijowatych, w Polsce występuje praktycznie na całym obszarze, może osiągać ok. 90 cm długości. Żmija zygzakowata swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznemu ciemnemu zygzakowi na grzbiecie, jest to tzw. wstęga kainowa. Żywi się głównie małymi ssakami owadożernymi, takimi jak krety i ryjówki, a także gryzoniami. W przeciwieństwie do innych gatunków węży preferuje chłodne i wilgotne miejsca.
Wikimedia Commons/ CC BY-SA 3.0
Czy żmija jest jadowita?
Tak, żmija zygzakowata jest jadowita. Choć unika ludzi, to w bezpośrednim zagrożeniu może zaatakować. Warto tutaj zaznaczyć, że ich ukąszenie w 30-60% przypadków jest suche – czyli bez wstrzyknięcia jadu. Niemniej jednak nie należy jej drażnić, a tym bardziej ruszać. Kiedy zobaczysz żmiję zygzakowatą w ogrodzie, najlepiej zostaw ją w spokoju, a w przypadku potwierdzonego ukąszenia wezwij pomoc medyczną.
Żmija a zaskroniec
Niebezpieczne żmije w dalszym ciągu są mylone z najpowszechniej występującym wężem w Polsce, czyli zaskrońcem zwyczajnym. Jak je odróżnić? Wbrew pozorom nie jest to takie trudne, jakby mogło się wydawać. Należy pamiętać o tym, że zaskroniec jest o wiele większy i smuklejszy niż żmija zygzakowata. Mogą one osiągnąć długość do półtora metra, podczas gdy żmije nie mają nawet metra. O czym już wspominaliśmy, zaskrońca można rozpoznać po charakterystycznych żółtych plamach, żmiję natomiast po ciemnej wstędze kainowej. Sprawa nieco bardziej komplikuje się, jeżeli chodzi o ubarwienie tych dwóch gatunków. Warto wiedzieć o tym, że zarówno zaskrońce, jak i żmije występują w różnych odmianach kolorystycznych – od oliwkowego, aż po całkowicie czarny.
Jak widać, czarny wąż w ogrodzie na pierwszy rzut oka może być zarówno zupełnie niegroźnym zaskrońcem, jak i jadowitą żmiją. Dlatego też, kiedy spotkamy go na swojej drodze, należy zachować szczególną ostrożność.
Żmija w ogrodzie – jak się pozbyć?
Spotkałeś węża w przydomowym ogrodzie? W takiej sytuacji przede wszystkim należy zachować spokój. Najprawdopodobniej jest to jeden z gatunków niejadowitych. Węże nie przepadają za ludzkim towarzystwem, więc po chwili powinien od odpełznąć do swojej kryjówki. Przypominamy, że węże występujące na terenie Polski są pod ochroną, dlatego nie wolno ich zabijać. Jeśli z jakichś powodów musisz wypłoszyć nieproszonego gościa, po prostu tupnij nogą. Wąż wyczuwający drgania podłoża, poinformowany o zbliżającym się zagrożeniu natychmiast ucieknie.
Jeśli okaże się, że jest to żmija, pod żadnym pozorem się do niej nie zbliżaj. Choć na ogół jest niegroźna, to wyczuwając niebezpieczeństwo, może zaatakować. Żmija przed ukąszeniem wydaje charakterystyczny syczący dźwięk. Jej jad może doprowadzić do uszkodzenia układu nerwowego, martwicy tkanek, zmniejszenia krzepliwości krwi oraz zaburzenia pracy serca. W przypadku ukąszenia należy natychmiast wezwać karetkę i poczekać na pomoc. Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest wyciskanie jadu, tym sposobem toksyny znacznie szybciej rozchodzą się po organizmie.
Nie usuwaj w ten sposób żądła pszczoły. Wstrzykniesz więcej jadu na INTERIA.TV.
Węże w ogrodzie – co zrobić?
Węże z reguły pojawiają się w tych miejscach, gdzie panują sprzyjające warunki siedliskowe. Jeżeli chcesz uniknąć wizyt nieproszonych gości w swoim ogrodzie, pamiętaj o systematycznym koszeniu trawy oraz regularnym przycinaniu gałęzi drzew i krzewów. Niekiedy konieczne może okazać się zlikwidowanie oczka wodnego lub sztucznego stawu - węże mają to do siebie, że lubią przebywać na terenach podmokłych. Niezwykle istotne w tym przypadku jest utrzymanie porządku w przestrzeni przydomowej. Węże najczęściej można spotkać pod stertami drewna, blach czy innych niepotrzebnych materiałów. Na rynku dostępne są także profesjonalne odstraszacze na węże, które emitują dźwięki o różnej częstotliwości - niebywale skuteczne i bezpieczne dla ludzi oraz zwierząt.
Jeśli wąż pojawia się w ogrodzie dosyć często, wówczas możesz zawiadomić odpowiednie służby np. leśniczego, straż miejską, straż pożarną lub organizację zajmującą się dzikimi zwierzętami, które przeniosą gada w odpowiednie dla niego, bezpieczne miejsce.
Autor: Redakcja Deccoria.pl
Przeczytaj również:
Pandemia omdleń. Co robić, gdy ktoś zasłabnie na ulicy – wyjaśniają ratownicy medyczni