Spis treści:
Dumek jałowcowy – nowy szkodnik
Ocieplenie klimatu sprawia, że w Polsce pojawiają się owady, które jeszcze niedawno były zupełnie obce dla naszych ekosystemów. Ćma bukszpanowa, wtyk amerykański, skupieniec lipowy czy biedronka azjatycka to naczelne przykłady takich inwazyjnych gatunków. Kolejnym intruzem, jakiego należy wymienić, jest dumek jałowcowy (Lamprodila festiva) – nowy szkodnik, który w ostatnich latach żeruje na naszych tujach, jałowcach oraz cyprysikach.
Dumek jałowcowy jest chrząszczem pierwotnie występującym na terenie Bałkanów i Azji Mniejszej oraz w rejonach basenu Morza Śródziemnego. Z roku na rok obserwujemy jednak, jak szybko rozprzestrzenia się na północ, docierając nie tylko do naszego kraju, ale również naszych sąsiadów, m.in. do Czech, Słowacji, Niemiec czy Ukrainy. Ekspansji szkodnika sprzyjają zmiany klimatyczne i międzynarodowy handel roślinami ozdobnymi, które są zainfekowane jego larwami. Jak informują Lasy Państwowe, dumek jałowcowy występuje w naszym kraju od 2019 r.
Jak rozpoznać dumka jałowcowego? Dorosłe osobniki to zielone, metalicznie połyskujące chrząszcze o długości 12-13 mm. Na ich pancerzykach widoczne są czarnoniebieskie, nieregularne plamki. Ich ruchliwe larwy drążą tunele najpierw w korze, a następnie w drewnie roślin. Najchętniej żerują w pędach i pniach, które są najbardziej nasłonecznione.
Dorosłe osobniki dumka jałowcowego są łatwe w identyfikacji. Fot. Frank Deschandol, Philippe Sabine/Bios Photo/East News
Larwy dumka jałowcowego zimują w głębokich warstwach drewna i tam wiosną się przepoczwarzają. Od maja do sierpnia z charakterystycznych otworów w korze (w kształcie soczewki lub litery D, o szerokości kilku milimetrów) wylatują metaliczne, zielone chrząszcze. W ciągu roku rozwija się jedno pokolenie dumka jałowcowego.
Szkodnik ten początkowo żerował na kilku gatunkach jałowców. Dziś przystosował się na tyle, że znajduje więcej gatunków żywicielskich (podobnie jak ćma bukszpanowa, którą zaczęliśmy zauważać nie tylko na bukszpanach, ale też laurowiśni, irdze czy ostrokrzewie). Dumek jałowcowy atakuje również cyprysiki Lawsona, Leylanda, groszkowe oraz saharyjskie. Niestety, szkodzi także lubianym przez polskich ogrodników żywotnikom zachodnim oraz olbrzymim, czyli popularnym tujom. Sieje wśród nich prawdziwe spustoszenie.
Przyczyną usychania tui niekoniecznie są błędy w pielęgnacji. Może to być skutek ataku dumka jałowcowego. Fot. marianapryimachuk/123RF.com
Przeczytaj również: Jak pozbyć się pędraków z ogrodu? Naturalne metody na groźne szkodniki
Skutki żerowania dumka jałowcowego
Żerowanie dumka jałowcowego rozpoznamy po żółknięciu i obumieraniu pojedynczych pędów lub nawet całych roślin. Na korze możemy zauważyć typowe dla tego szkodnika soczewkowate otwory, a pod nią – kręte chodniki wydrążone przez larwy. Tunele są częściowo wypełnione trocinami oraz odchodami.
Wewnątrz zaobserwujemy także błyszczące, dorosłe chrząszcze oraz postacie larwalne. Dumek jałowcowy podczas żerowania odcina dopływ soków do pędów, co doprowadza do osłabienia. Uszkodzone rośliny nie są w stanie odpierać ataków innych szkodników czy chorób, przez co często szybko obumierają. W przypadku silnej inwazji konieczne okazuje się wykopanie całej rośliny.
Zwalczanie dumka jałowcowego
Im dłużej dumek jałowcowy pozostaje niezauważony, tym większe szkody wyrządza. Z czasem szanse na uratowanie rośliny są coraz mniejsze, dlatego uważnie przyglądajmy się swoim tujom, jałowcom i cyprysom. Pozwoli to szybko podjąć odpowiednie działania, zanim owad zdąży się namnożyć. Warto pamiętać, że zadbane krzewy, którym nie brakuje wody ani składników odżywczych oraz mają optymalne warunki wzrostu, łatwiej odpierają ataki tego inwazyjnego szkodnika.
Dumek jałowcowy może doprowadzić do obumarcia całych krzewów. Fot. akz/123RF.com
Jak zwalczyć dumka jałowcowego? Najlepszą metodą pozbycia się szkodnika jest wycięcie porażonych przez niego części roślin. Warto to zrobić wcześnie, zanim larwy się przepoczwarzą i dorosłe chrząszcze wylecą z miejsca wylęgu, aby dać początek następnemu pokoleniu. Z tego względu usunięcie chorych gałązek powinniśmy zaplanować najpóźniej na kwiecień. Jeżeli jednak inwazja jest poważna i objęła całą roślinę, pozostaje nam tylko wykopanie martwego krzewu wraz z korzeniami.
Co jeszcze możemy zrobić? Większość chemicznych środków owadobójczych nie daje dobrych efektów w walce z dumkiem jałowcowym, ale możemy spróbować zastosować preparaty zawierające pyretroidy (pamiętając o środkach bezpieczeństwa i zaleceniach producenta). Warto też zapraszać do swojego ogrodu ptaki, które są naturalnymi wrogami dumka jałowcowego. Aby to zrobić, możemy zawiesić na tujach, cyprysikach czy jałowcach budki lęgowe oraz postawić w pobliżu poidełka.
Źródła: deccoria.pl, facebook.com/LasyPanstwowe
Przeczytaj również:
Miodówka gruszowa – objawy i zwalczanie szkodnika grusz
Turkuć podjadek – niszczyciel ogrodu. Skuteczne sposoby na pozbycie się szkodnika