Spis treści:
- Co to jest humus?
- Jakie znaczenie w uprawie ma humus?
- Jak zadbać o humus w glebie?
- Czy sam humus wystarczy w uprawie?
Co to jest humus?
Humus to złożona mieszanina związków organicznych. Powstaje w procesie humifikacji, czyli powolnego rozkładu materii organicznej przez mikroorganizmy glebowe. W przeciwieństwie do świeżej materii organicznej humus jest już ustabilizowany i nie ulega szybkim zmianom. Jego charakterystyczną cechą jest ciemnobrązowa lub czarna barwa oraz gruzełkowata struktura.
Ziemia humus to określenie używane często w kontekście ogrodniczym dla podłoża bogatego w próchnicę. Składa się głównie z rozłożonych resztek roślinnych, takich jak liście, gałęzie, korzenie, a także z produktów przemiany materii dżdżownic i innych organizmów glebowych. Znajdują się w nim także kwasy humusowe, które nadają mu specyficzne właściwości.
W naturalnych ekosystemach, jak lasy czy łąki, humus tworzy się samoczynnie w górnej warstwie gleby. W ogrodach i na polach uprawnych proces ten możesz wspierać poprzez dostarczanie materii organicznej i stwarzanie korzystnych warunków dla organizmów glebowych.
Przeczytaj również: Jak poprawić zawartość próchnicy w glebie? Sposoby na żyzna ziemię i obfite plony
Jakie znaczenie w uprawie ma humus?
Obecność humusu wpływa na niemal wszystkie aspekty żyzności gleby i zdrowia roślin. Przede wszystkim poprawia on strukturę podłoża, czyniąc je bardziej pulchnym i przepuszczalnym. Gleby piaszczyste wzbogacone w humus lepiej zatrzymują wodę, natomiast gliniaste stają się lepiej napowietrzone.
Humus działa jak naturalny magazyn składników odżywczych. Związki próchniczne mają zdolność do wiązania jonów mineralnych, takich jak potas, wapń czy magnez, i stopniowego uwalniania ich dla roślin. Dzięki temu nawozy nie są tak szybko wymywane i pozostają dostępne dla roślin przez dłuższy czas.
Co więcej, humus zwiększa aktywność biologiczną gleby. Stanowi pożywienie dla dżdżownic, nicieni, roztoczy i niezliczonych mikroorganizmów, które z kolei uwalniają składniki mineralne z cząstek gleby i chronią rośliny przed chorobami. Gleba bogata w humus jest więc bardziej odporna na niekorzystne warunki środowiskowe i mniej podatna na degradację.
Przeczytaj również: Ziemia humus - do jakich roślin się nadaje? Właściwości i zalety stosowania ziemi próchniczej
Jak zadbać o humus w glebie?
Utrzymanie odpowiedniego poziomu humusu w glebie wymaga systematycznej pielęgnacji. Intensywna uprawa, zwłaszcza z użyciem chemicznych środków ochrony roślin, przyspiesza rozkład próchnicy, dlatego należy regularnie uzupełniać jej zapasy.
Najlepszym sposobem na zwiększenie zawartości humusu jest stosowanie kompostu. Ten naturalny nawóz zawiera już częściowo przetworzoną materię organiczną, która szybko przekształca się w próchnicę. Rozrzuć kompost na powierzchni gleby wiosną lub jesienią w ilości 3–5 kg na mkw i delikatnie wmieszaj go z wierzchnią warstwą ziemi.
W ogrodach warzywnych można wspierać proces humifikacji poprzez dostarczanie glebie materii organicznej. Fot. Kampus Production/CanvaPro
Innym skutecznym sposobem jest mulczowanie, czyli pokrywanie gleby warstwą materiału organicznego, takiego jak kora, słoma, skoszona trawa czy rozdrobnione gałęzie. Mulcz nie tylko dostarcza materii organicznej, ale także chroni glebę przed erozją, hamuje wzrost chwastów i utrzymuje wilgoć.
Zielone nawozy to kolejna metoda wzbogacania gleby w humus. Rośliny takie jak facelia błękitna, gorczyca biała czy łubin żółty szybko rosną, a po przyoraniu dostarczają glebie dużą ilość biomasy. Najlepszy termin na wysianie zielonych nawozów to późne lato lub wczesna jesień, po zbiorach głównych plonów.
Unikaj nadmiernego przekopywania gleby, które niszczy jej strukturę i przyspiesza mineralizację humusu. Zamiast tego stosuj płytkie spulchnianie wierzchniej warstwy, które nie narusza głębszych poziomów.
Przeczytaj również: Jak szybko użyźnić i rozluźnić glebę warzywniku? Przed sadzeniem roślin wzbogać ją w naturalny sposób
Czy sam humus wystarczy w uprawie?
Humus to podstawa żyznej gleby, ale sam w sobie nie dostarcza wystarczającej ilości składników odżywczych dla intensywnie uprawianych roślin.
W naturalnych ekosystemach cykl obiegu składników jest zamknięty – rośliny pobierają minerały, a po obumarciu zwracają je do gleby. W ogrodzie sytuacja jest inna – zbieramy plony, usuwamy chwasty i grabimy liście, przerywając naturalny obieg materii. Dlatego oprócz dbania o humus musisz dostarczać roślinom również innych składników odżywczych.
Przeczytaj również: Nawożenie ogrodu warzywnego bez chemii. Jesienią ziemia potrzebuje tego najbardziej
Nawozy mineralne, zwłaszcza te wieloskładnikowe, uzupełniają to, czego może brakować w glebie bogatej w humus. Pamiętaj jednak, że ich stosowanie powinno być umiarkowane i dostosowane do potrzeb konkretnych roślin. Nadmiar nawozów mineralnych może zaburzać rozwój naturalnych mikroorganizmów glebowych i prowadzić do zakwaszenia podłoża.
Optymalne rozwiązanie to łączenie różnych metod nawożenia. Podstawę stanowi dbałość o humus poprzez kompostowanie i mulczowanie, a uzupełnieniem są dobrze dobrane nawozy mineralne lub organiczno-mineralne. Warto również regularnie badać pH gleby i w razie potrzeby stosować wapnowanie, które sprzyja tworzeniu się trwałych połączeń próchniczno-mineralnych.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Lawenda przekwitła, a wrzosów nie lubisz? Ta roślina uroczo kwitnie aż do przymrozków
Przez ten żywopłot nawet mysz się nie przeciśnie. Sadzenie i pielęgnacja ligustru
Długowieczna bylina, która zachwycająco kwitnie. Wrzesień to najlepszy czas, by ją posadzić