Z artykułu dowiesz się:
- Chrabąszcz majowy – charakterystyka
- Chrabąszcz majowy – stadia rozwoju
- Chrabąszcz majowy a uprawy – szkodliwość
- Chrabąszcz majowy – zwalczanie ekologiczne
- Chrabąszcz majowy – eliminacja środkami chemicznymi
Chrabąszcz majowy – charakterystyka
Chrabąszcz majowy, łac. Melolontha melolontha, należy do rodziny poświętnikowatych, czyli chrząszczy, które żywią się różną materią. Pierwszy raz opisano go w drugiej połowie XVIII wieku, a jako miejsce występowania wskazano Europę, jednak obecnie można spotkać go także na terenie Azji. Co ciekawe na początku XIX wieku, we Francji gotowano z nieg zupę.
Chrabąszcz majowy w dorosłej formie ma długość od 2,5 do 3,5 cm. Jego ciało jest owalne, czarne i pokryte białymi plamkami po bokach odwłoka. Pozostała część owada, czyli pokrywy skrzydłowe, aparat gębowe i odnóża są brunatne. Można rozpoznać go po bardzo charakterystycznych czułkach. Mają one kształt mini wachlarzy i mają pomarańczowy kolor. Natomiast larwy chrabąszczy są oligopodialne. Mają biały kolor, są grube i zgięte w podkowę. Potocznie nazywa się je pędrakami.
Chrabąszcz majowy jest szczególnie niebezpieczny dla upraw w drugim stadium, gdy jest larwą. Fot. 123RF/PICSEL
Chrabąszcz majowy – stadia rozwoju
Zanim chrabąszcz majowy osiągnie pełną dojrzałość, mijają cztery lata. Po tym jego życie jako dojrzałego owada nie trwa długo – samice umierają po 6-7 tygodniach, a samce po 4-6 tygodniach od wyjścia na powierzchnię wiosną.
Jednak, zanim to się stanie, chrabąszcz majowy musi przejść przez cztery stadia rozwoju:
- etap jaja – samica składa je wiosną zazwyczaj w pobliżu drzew. Umieszcza je w korytarzach wydrążonych 15-20 cm pod powierzchnią ziemi. W jednym złożu może znaleźć się do 20 jaj. W sumie samice do swojej śmierci w czerwcu mogą złożyć do 80 jaj,
- etap wylinki – larwy wykluwają się po trzech tygodniach od złożenia jaj. Rozwijają się przez trzy lata, a w tym czasie trzykrotnie linieją. Co ważne – larwy po pierwszych dwóch wylinkach nie są tak szkodliwe dla upraw, jak po trzeciej wylince. Żywią się wtedy głównie butwiejącymi resztkami. Dopiero bezpośrednio przed przejściem w trzeci etap rozwoju zaczynają interesować się zielonymi częściami roślin i niszczą korzenie oraz bulwy,
- etap poczwarki – odbywa się to zazwyczaj w trzecim roku pod koniec lata,
- etap imago, czyli owada doskonałego – chrabąszcz majowy osiąga to stadium w trzecim roku rozwoju, zazwyczaj w październiku, lecz na czas zimy chowa się pod powierzchnią ziemi, więc zobaczyć go można dopiero następnej wiosny.
Chrabąszcz majowy jest szczególnie niebezpieczny dla upraw w drugim stadium, gdy jest larwą. Jednak dorosłe osobniki również mogą wyrządzić wiele szkód.
Chrabąszcz majowy a uprawy – szkodliwość
Obecność chrabąszczy majowych w ogrodzie zwiastuje duże kłopoty. Szkodniki te wyrządzają wiele szkód, przez które rośliny nie wydają owoców i obumierają. Zakres zniszczeń różni się w zależności od stadium rozwoju chrząszcza.
- Dorosłe osobniki żywią się przede wszystkim liśćmi. Szczególnie smakują im te, które znajdują się na młodych drzewach owocowych, ale chętnie stołują się także na brzozach, dębach, bukach itp. Przy nasilonej inwazji mogą doprowadzić do gołożerów.
- Larwy żyją w ziemi i żywią się korzeniami roślin, krzewów i drzew. Uwielbiają zwłaszcza podjadać truskawki, borówki amerykańskie, młode jabłonie, wiśnie, śliwy i maliny.
Atak pędraków prowadzi do: wypadania rozsady i zamierania roślin, które wschodzą. Co więcej, powstają również głębokie wyżerki w korzeniach warzyw, np. marchwi i ziemniaków, zasychają młode drzewka, a trawa miejscowo więdnie i zamiera, przez co tworzą się tzw. łyse placki.
Chrabąszcz majowy – zwalczanie ekologiczne
Znalazłeś w swoim ogrodzie larwy chrabąszcza majowego? Jeśli jest to więcej niż 1 pędrak na 2m2 całego podwórka, powinieneś jak najszybciej zacząć działać. Oto co można zrobić, aby pozbyć się szkodnika i nie doprowadzić do skażenia środowiska.
- Strącanie owadów z drzew i krzewów – wczesną wiosną dorosłe osobniki chrabąszcza majowego obsiadają całe drzewa i krzewy. Aby się ich pozbyć, należy bardzo wcześnie rano rozłożyć pod roślinami płachty lub folie np. malarską, a następnie mocno potrząść gałęziami, aby odrętwiałe z powodu zimna chrząszcze z nich spadły. Potem pozostaje je rozgnieść, a najlepiej spalić, aby żaden z nich się nie uwolnił.
- Głębokie przekopywanie ziemi – pędraki zimują na głębokości 1 m. Jednak po wydostaniu się na powierzchnię nie potrafią schować się z powrotem. Dlatego jednym ze skuteczniejszych sposobów walki z nimi jest głębokie przekopanie ziemi. Dzięki temu wydobędziesz larwy na powierzchnię i urządzisz wspaniałą stołówkę dla ptaków. Warto również na rozkopanej ziemi posiać grykę. Zawiera ona taniny, które negatywnie wpływają na rozwój pędraków.
Jednak nie każdy może pozwolić sobie na to, aby przekopać cały trawnik. Wtedy warto sięgnąć po środki chemiczne, które doszczętnie zniszczą szkodnika.
Chrabąszcz majowy – eliminacja środkami chemicznymi
Jeśli w twoim starannie wypielęgnowanym ogródku rozgościły się chrabąszcze majowe, podejmij zdecydowane kroki.
- Zanim nasiona warzyw i traw przygotowane do siewu trafią do ziemi, potraktuj je środkiem owadobójczymi. Dzięki temu żaden szkodnik ich nie zje, zanim zdążą wykiełkować.
- Owady żerujące w koronach drzew i na krzewach oprócz strącania ich, opryskaj je środkiem owadobójczym, np. Mospilan 20 SP lub Karate Zeon 050 CS. Dzięki temu nie będą mieć siły do składania jaj i wkrótce obumrą.
- Larwom mieszkającym w ziemi stwórz niekorzystne warunki do rozwoju. Dobrze do tego sprawdzi się np. P-DRAKOL. Jest to środek, który zawiera dobre bakterie. Tworzą one środowisko, w którym pędraki nie mogą się rozwijać i obumierają. W rezultacie ich liczebność znacząco spada bez szkody dla okolicznych roślin.
Warto pamiętać o właściwym stosowaniu środków chemicznych. Choć wiele osób pragnie pozbyć się szkodników raz na zawsze, nie można stosować produktów w nadmiarze. Mogłoby to doprowadzić do uszkodzenia roślin. Dlatego przed każdym opryskiem trzeba zapoznać się ze wskazówkami producenta i dostosować ilość środka do swoich upraw.
Dodatkowo należy pamiętać o prawidłowej aplikacji produktów na rośliny. Dotyczy to zwłaszcza nanoszenia środków na korony drzew i krzewy. Środki owadobójcze nie mogą być rozpylane w słoneczny dzień, ponieważ składniki aktywne pod wpływem wysokiej temperatury mogłyby doprowadzić do poparzeń pędów.
Co więcej, nie można ich używać w ciągu dnia ze względu na aktywność innych, pożytecznych owadów, np. pszczół. Środki chemiczne mogłyby doprowadzić do ich śmierci, co w konsekwencji miałoby bezpośredni wpływ na Twoje uprawy. Aby tego uniknąć, należy rozpylać preparaty owadobójcze wyłącznie wieczorami.
Nie warto również stosować oprysku, gdy ma padać deszcz, ponieważ nałożone środki spłyną do gleby i trzeba będzie powtórzyć cały proces od początku.
Chrabąszcze majowe to jeden z najgroźniejszych wrogów każdego ogrodnika. Wymaga podjęcia natychmiastowego działania, w innym przypadku można stracić wszystkie uprawy. Jednak dzięki odpowiedniej wiedzy walka z pewnością zakończy się sukcesem. Powodzenia!