Królowa wiosennego ogrodu. Najpiękniejsze odmiany i uprawa szachownicy

Spis treści:

• Szachownica – charakterystyka i nazwa
• Szachownica – wymagania i uprawa
• Zastosowanie szachownicy
• Szachownica – gatunki i odmiany

Szachownica – charakterystyka i nazwa 

Szachownica (Fritillaria) jest byliną cebulową należącą do rodziny liliowatych. Występuje w Europie, Azji, Afryce i Ameryce Północnej. Kwitnie od kwietnia do czerwca, a po okresie kwitnienia zasusza się, przechodząc w stan spoczynku. Jej łacińska nazwa pochodzi od określenia kubka do gry w kości, ponieważ kształt kwiatów określa się jako kubełkowy. Natomiast polska nazwa wywodzi się od szachownicy kostkowej, której wygląd, ze względu na zabarwienie w kratkę, przypomina planszę szachownicy. 

Liście i kwiaty szachownicy 

Zastanawiasz się, jak wygląda szachownica? Roślina ta jest bardzo okazała. Osiąga nawet do 1,5 m wysokości, chociaż większość gatunków jest znacznie niższa. Jej zielone i wąskie liście o mieczowatym kształcie sięgają do połowy łodygi. Spomiędzy nich wyrasta gruby, zielony pęd zakończony pojedynczymi kwiatami lub bujnym kwiatostanem. Gęsty, kolorowy baldach ozdobiony jest kępą krótkich, ostrych listków, a całość wyglądem przypomina koronę. Kwiaty szachownicy są zwieszone w dół, mają delikatny, dzwonkowaty kształt i zachwycają barwami. Płatki są:

• pomarańczowe,
• żółte,
• czerwone,
• białe,
• fioletowe,
• dwubarwne i wielokolorowe o wzorze szachownicy. 

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Rosanna Bird (@rosannabird)

Szachownica – wymagania i uprawa 

Szachownica jest rośliną nie tylko bardzo atrakcyjną wizualnie, ale też łatwą w uprawie. Sprzyja jej żyzna, próchnicza, lekko przepuszczalna gleba wzbogacona uleżałym, organicznym kompostem lub torfem. W okresie wegetacji pamiętaj, aby jej podłoże było lekko wilgotne, natomiast w okresie kwitnienia suche, o odczynie pH obojętnym. Większość gatunków szachownicy preferuje jasne, osłonięte od wiatru stanowiska. Dobrze jednak, żeby światło dzienne było rozproszone i nie padało bezpośrednio na roślinę. 

• Sadzenie szachownicy 

Do sadzenia wybieraj większe cebule, które nie są ani miękkie, ani przebarwione. Wsadzaj je do dołka w podłożu o głębokości ok. 15 cm i w odległości ok. 25 cm od innych roślin. Kiedy sadzić szachownicę? Najlepiej zajmij się tą czynnością w okresie od końca sierpnia do października. Nie uprawiaj szachownic w donicach ani skrzyniach, ponieważ przy tak małej ilości gleby, nie będą one miały zapewnionej odpowiedniej termoregulacji. Nie jest też wskazane wykopywanie cebulek co roku. Zostaw je na kilka lat w glebie, gdyż z czasem rozwijają się i tworzą piękne kępy. 

• Pielęgnacja i nawożenie szachownicy 

Szachownica nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Suche kwiaty można oberwać, natomiast liście należy pozostawić, dopóki są zielone. Dlaczego? Do momentu uschnięcia odżywiają roślinę. Pierwszy raz nawozimy szachownicę zaraz po posadzeniu, następnie, gdy pędy osiągną kilka centymetrów wysokości. Jeszcze raz możesz zastosować nawóz po przekwitnięciu kwiatów rośliny. Jak nawozić szachownicę? Nawóz mineralny rozłóż na ziemi na wierzchu rabaty. 

• Podlewanie szachownicy 

Jak podlewać szachownicę? Roślina ta nie potrzebuje specjalnego trybu nawadniania. Lubi lekko wilgotne podłoże, dlatego zazwyczaj wiosną nie trzeba jej podlewać. Latem, zwłaszcza w okresie upałów, pamiętaj jednak o regularnym dostarczaniu jej wody. Dla utrzymania odpowiedniego poziomu wilgoci w bryle korzeniowej rośliny przydaje się warstwa mulczująca, np. z kory drzewnej. 

• Rozmnażanie szachownicy 

Szachownicę rozmnożyć możesz z nasion lub cebulek przybyszowych, które rosną wokół głównej cebuli, tzw. matki. Cebule przeznaczone do rozmnażania wykop po obumarciu górnej części rośliny, a następnie delikatnie je rozdziel. Po oczyszczeniu i wysuszeniu przechowuj je w przewiewnym miejscu. 

Zastosowanie szachownicy 

Szachownica, ze względu na atrakcyjny wygląd, bardzo chętnie uprawiana jest w ogrodach. Głównie wykorzystujemy ją do sadzenia na rabatach, często z tulipanami, które kwitną w tym samym czasie. Ze względu na różną wysokość można ją umieszczać z przodu, jak i w głębi kwietnika oraz sadzić w skupiskach lub samodzielnie.

Roślina ta wykorzystywana jest również w ziołolecznictwie, choć bulwy niektórych jej odmian są trujące. Szachownice cesarskie, chociaż przepiękne, to ze względu na nieprzyjemny zapach bulw służą do odstraszania myszy i nornic. Natomiast szachownica kostkowata stanowi piękną ozdobę oczek wodnych, gdyż jako jedyna spośród szachownic lubi bardzo mokre podłoże. 

Szachownica – gatunki i odmiany 

Szachownica występuje w wielu gatunkach i odmianach. Dzięki tej różnorodności można, tworząc kwietniki, uzyskać bardzo ciekawe efekty. Najbardziej popularne są szachownice cesarska, kostkowa i perska, ale jest ich znacznie więcej.  

Szachownica cesarska (Fritillaria imperialis) jest najpiękniejszą i najbardziej okazałą z szachownic. Wiosną staje się najbardziej atrakcyjną rośliną cebulową w ogrodzie. Pochodzi z południowej Azji, a ze względu na swój wygląd, zwana jest koroną cesarską. Na szczycie łodygi tworzy efektowne kwiatostany w kolorze pomarańczowym, żółtym lub czerwonym, w zależności od odmiany. Cebule szachownicy cesarskiej mają nieprzyjemny zapach, który odstrasza gryzonie. Zawierają też silnie trującą imperialinę, dlatego zaleca się zakładanie rękawiczek do pracy przy tej roślinie. 

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Randi Fischer-Damgaard (@rafida11)

Szachownica cesarska ma wiele pięknych odmian. 

• Szachownica cesarska Aurora o pomarańczowych, delikatnie prążkowanych płatkach. 
• Szachownica cesarska Lutea, której kwiaty są żółte, również z żółtymi pręcikami. 
• Szachownica cesarska Aureomarginata ozdobiona pomarańczowoczerwonymi kwiatami i ciemnozielonymi liśćmi z kremowymi podłużnymi pasami. 
• Szachownica cesarska Rubra Maxima o czerwonych kwiatach. 
• Szachownica cesarska Early Fantasy o różowobrzoskwiniowych, cieniowanych kwiatach. 
  

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Richard Wilford (@richardwilf)

• Szachownica kostkowata (Fritillaria meleagri) występuje w stanie dzikim w Europie i znajduje się pod ochroną. Jest delikatna, niewysoka, dorasta do wysokości 20–40 cm. Pęd posiada na szczycie 1–3 dzwonkowatych kwiatów. Wyróżnia ją efektowny kształt kratki na płatkach. Jej kwiaty są bordowe, różowe lub kremowobiałe, jednak najczęściej różowofioletowe z ciemnofioletową kratką. Jako jedyna z szachownic może rosnąć na mokrym podłożu. 
  

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Dawn (@dawns_gardening)

• Szachownica perska (Fritillaria persica) lubi upał, a temperatura sprzyjająca jej kwitnieniu wynosi min. 25 stopni Celsjusza. Jej kwiaty są purpurowe, czarne lub zielone, w kształcie podłużnych dzwonków rosnących gęsto, w licznych gronach. Osiąga 80 cm wysokości. Ciekawa jest szachownica perska „Ivory Bells” o kwiatach w kolorach zielonym i kremowym oraz szachownica perska „Alba”, której kwiaty są białozielone. 
  
  
• Szachownica Michałowskiego (Fritillaria michajlovskyi) to drobna, niewysoka roślina, osiągająca do 20 cm wysokości. Ma charakterystyczne dwubarwne kwiaty, które są ciemnofioletowe z żółtą obwódką.  
  
  
• Szachownica Elwesa (Fritillaria elwesii) to roślina o bardzo wąskich, zielonopurpurowych kwiatach. 
  

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Josh (@josh_the_gardener)

• Szachownica ostropłatkowa (Fritillaria acmopetala), której dzwonkowate kwiaty są dwubarwne i mają 3 płatki jasnozielone i 3 fioletowobrązowe. Kwiaty wiszą pojedynczo lub po 2–3 na pędach. Liście są wąskie i szarozielone. Roślina osiąga do 60 cm wysokości.  
  
  
• Szachownica bladokwiatowa (Fritillaria pallidiflora), która charakteryzuje się kremowożółtymi kwiatami. 

Przeczytaj również:

Floksy – kwiaty, których pozazdroszczą ci sąsiedzi. Kiedy sadzić i jak pielęgnować ogniki?

Juka domowa - najważniejsze zasady uprawy. Przestrzegaj ich, a juka będzie bujnie rosła

Wiosna w ogrodzie. Najpiękniejsze krzewy są łatwe w uprawie na INTERIA.TV.