Spis treści:
- Mini kiwi (aktinidia ostrolistna) – hit w ogrodach
- Ciekawe odmiany mini kiwi
- Jak uprawiać mini kiwi – najważniejsze zasady
- Jakie właściwości ma mini kiwi?
Mini kiwi (aktinidia ostrolistna) – hit w ogrodach
Aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta) to gatunek wywodzący się z chłodnych lasów Azji Wschodniej, gdzie przystosował się do przetrwania w warunkach ekstremalnych, w tym mrozów dochodzących do –30°C. Obecnie, dzięki odporności na zimno i szybkiemu wzrostowi, mini kiwi jest jedną z najchętniej wybieranych roślin owocowych do ogrodów w strefie umiarkowanej. Pnącze może dorastać nawet do 6–8 metrów długości, a roczne przyrosty sięgają dwóch metrów. Jego owoce, przypominające winogrona, nie wymagają obierania, mają cienką, gładką skórkę i w zależności od odmiany – intensywnie zielony lub purpurowy kolor.
W warunkach ogrodów amatorskich mini kiwi okazuje się wyjątkowo funkcjonalne – nie tylko dzięki niewielkim wymaganiom, ale również ze względu na szybkie wejście w owocowanie. Już po trzech latach od posadzenia możliwe jest uzyskanie pierwszego plonu, a w kolejnych sezonach roślina potrafi wydać nawet do 15 kg owoców rocznie. W okresie kwitnienia pojawiają się drobne, biało-kremowe kwiaty, atrakcyjne dla owadów zapylających. Jesienią liście części odmian wyraźnie się przebarwiają, co wzbogaca wizualnie rabaty użytkowe.
Mimo ogólnej odporności na zimno, młode pąki tego gatunku są szczególnie wrażliwe na późne przymrozki wiosenne, dlatego warto sadzić krzewy w miejscach relatywnie ciepłych i osłoniętych – najlepiej przy południowych ścianach budynków, gdzie mikroklimat jest korzystniejszy, a rośliny chronione są przed chłodnymi podmuchami wiatru. Dzięki szybkiemu wzrostowi i gęstemu ulistnieniu aktinidia doskonale sprawdza się jako naturalna osłona – może porastać pergole, altany czy ogrodzenia, tworząc żywe zielone ściany.
Mini kiwi wydaje pierwsze owoce już po 3 latach. Plon z jednej rośliny wynosi około 15 kg. Fot. lnzyx / Canva Pro
Ciekawe odmiany mini kiwi
Wśród licznych odmian mini kiwi dostępnych na rynku, ‘Issai’ uchodzi za jedną z najwygodniejszych w uprawie. Ta pochodząca z Japonii hybryda powstała przez skrzyżowanie dwóch gatunków aktinidii: A. arguta i A. polygama. Wyróżnia się samopylnością, co oznacza, że nie wymaga towarzystwa zapylacza, choć posadzenie jej w pobliżu odmiany męskiej, np. ‘Weiki M’, pozwala uzyskać wyraźnie większe owoce i zwiększyć ogólny plon. Krzew dorasta do około 4 metrów, dzięki czemu dobrze sprawdza się nawet na niewielkich działkach, balkonach i tarasach – szczególnie jeśli zapewni mu się mocne podpory w formie kratki lub trejażu. Owoce o zielonej skórce i długości około 3 cm zbierane są we wrześniu i zawierają wysoką dawkę witaminy C – kilkukrotnie więcej niż cytrusy.
Osoby poszukujące rośliny o walorach ozdobnych często sięgają po odmianę ‘Dr Szymanowski’. To polska selekcja należąca do gatunku pstrolistnego, której liście w maju zaczynają się przebarwiać – najpierw na biało, później na różowo, tworząc efektowną, nietypową kolorystykę. Pnącze jest obupłciowe, co oznacza, że posiada zarówno kwiaty żeńskie, jak i męskie. Rośnie umiarkowanie (do 3–4 metrów), dojrzewa wcześnie, bo już pod koniec sierpnia, a do tego świetnie radzi sobie z niskimi temperaturami – wytrzymuje mrozy sięgające –30°C.
Przeczytaj też: Mało znane krzewy owocowe do ogrodu. Dają smaczne plony i nie wymagają dużo pracy
W kategorii odmian o czerwonej skórce i miąższu wyróżniają się zwłaszcza ‘Weiki’ i ‘Purpurna Sadowa’. Pierwsza z nich to odmiana żeńska, która wymaga zapylacza, ale nagradza ogrodnika dużą plennością – owoce dojrzewają w połowie września, a dorosłe pnącze osiąga nawet 8 metrów długości. Druga z wymienionych, ukraińska ‘Purpurna Sadowa’, zachwyca intensywnie purpurowym kolorem nie tylko na zewnątrz, ale i w środku, co czyni ją szczególnie atrakcyjną w przetwórstwie – zwłaszcza do soków i win.
Jak uprawiać mini kiwi – najważniejsze zasady
Mini kiwi najlepiej rozwija się w miejscach dobrze nasłonecznionych lub lekko ocienionych, osłoniętych od zimnych wiatrów, szczególnie tych wiejących z północy. Taki mikroklimat sprzyja równomiernemu dojrzewaniu owoców i ich lepszemu wybarwieniu, co ma znaczenie zwłaszcza w przypadku odmian czerwonoowocowych. Roślina preferuje gleby lekkie, przepuszczalne, o dużej zawartości próchnicy i lekko kwaśnym odczynie – idealne pH to zakres 5,5–6,5.
Zalecane rozstawienie sadzonek to 2,5–3 metry między roślinami, przy czym każda z nich powinna mieć zapewnioną solidną podporę (drewniany stelaż, pergolę lub kratę). Mini kiwi rośnie intensywnie – roczne przyrosty sięgają nawet 2 metrów – dlatego regularne przycinanie jest niezbędne. Pierwsze formowanie przeprowadza się zimą w drugim roku po posadzeniu, skracając główny przewodnik nad 8–10 pąkiem. Latem przycina się pędy boczne, zostawiając po około 6 liści, co poprawia dostęp światła do środka krzewu i zwiększa liczbę pąków kwiatowych na pędach dwuletnich.
Przeczytaj również: Zapomniane drzewo o słodkich i zdrowych owocach. Smaczne odmiany moreli, wymagania i uprawa
W okresach bezdeszczowych gatunek ten wymaga regularnego nawadniania – zaleca się podlewanie 1–2 razy w tygodniu, każdorazowo w ilości około 20–30 litrów na roślinę. Wiosną należy zastosować nawóz wieloskładnikowy z ograniczoną ilością azotu – w uprawie amatorskiej wystarczą dwie dawki w odstępie miesiąca. Ostatnią porcję nawozu warto podać nie później niż w połowie czerwca, by roślina zdążyła zakończyć wzrost przed nadejściem jesieni. Chorobom sprzyja głównie nadmiar wilgoci – największe zagrożenie stanowi szara pleśń (Botrytis cinerea) oraz fytoftoroza atakująca korzenie.
Odmiany mini kiwi o czerwonym miąższu zawierają barwniki antocyjanowe, a wszystkie kultywary są bogatym źródłem polifenoli, związków znanych z działania przeciwzapalnego. Fot. Antonio Fernandez-Jardón Sanchez/123RF.com
Jakie właściwości ma mini kiwi?
Aktinidia wyróżnia się wyjątkowo wysoką zawartością witaminy C – w 100 gramach świeżych owoców znajduje się jej od 300 do 340 mg, co kilkukrotnie przewyższa ilość obecną w pomarańczach czy cytrynach. Oprócz tego jagody dostarczają witaminy E, K oraz foliany, które wspomagają m.in. układ krwiotwórczy. Cennym składnikiem jest również potas, regulujący ciśnienie krwi, oraz myo-inozytol (witamina B8), który uczestniczy w metabolizmie tłuszczów i cukrów.
Dzięki niskiej wartości energetycznej – około 52 kcal w 100 g – owoce dobrze wpisują się w model żywienia redukcyjnego oraz dietę sportową. Odmiany o czerwonym miąższu zawierają barwniki antocyjanowe, a wszystkie kultywary są bogatym źródłem polifenoli, związków znanych z działania przeciwzapalnego. Obecność luteiny sprzyja utrzymaniu dobrej kondycji siatkówki oka, a aktinidyna – enzym obecny także w dużych kiwi – ułatwia trawienie białek, poprawiając funkcjonowanie układu pokarmowego.
Przeczytaj również: Co zrobić, żeby porzeczki miały więcej owoców? Ten naturalny nawóz stosuj od początku sezonu
Owoce mini kiwi spożywa się bez obierania, ponieważ cienka, gładka skórka jest jadalna i pozbawiona włosków. Nadają się również do obróbki – można je suszyć, wytwarzać z nich dżemy i galaretki, a także fermentować na wino. Owoce mają charakter klimakteryczny, co oznacza, że dojrzewają również po zbiorze. Jeśli zerwane zostaną w fazie technicznej dojrzałości i przechowywane w temperaturze bliskiej zera, mogą zachować świeżość nawet do kilku tygodni.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Posadź wokół drzew owocowych. Chroni przed wysychaniem gleby i działa jak naturalny nawóz
Wciąż mamy ją w ogrodach, bo ładnie kwitnie. Mało osób wie, jak niebezpieczna jest ta roślina
Chcesz mieć czereśnie bez robaków? Działaj teraz i rozłóż pod drzewami