Spis treści:
- Lewizja – długo kwitnąca bylina
- Gatunki lewizji
- Jakie wymagania ma lewizja?
- Uprawa lewizji w donicach
- Zastosowanie lewizji w ogrodzie
Lewizja – długo kwitnąca bylina
Naturalne stanowiska lewizji (Lewisia) obejmują suche, żwirowe stoki zachodniej części Ameryki Północnej – od Kalifornii po Kolumbię Brytyjską. Najczęściej spotyka się ją na rumowiskach skalnych w górach Sierra Nevada i Kordylierach, gdzie ekspozycja na intensywne słońce łączy się z minimalną wilgotnością i dużymi dobowymi różnicami temperatur. Te trudne warunki ukształtowały specyficzne cechy gatunku: zwarty pokrój, zdolność do magazynowania wody w mięsistych liściach oraz głęboki system korzeniowy, który pozwala roślinie sięgać po wilgoć osadzoną głęboko w skalnym podłożu.
W warunkach ogrodowych lewizja dorasta zwykle do 10–15 cm wysokości i tworzy niskie, zimozielone rozety. Wiosną, od maja do początku lipca, ponad kępę liści wyrastają sztywne, kilkunastocentymetrowe łodyżki zakończone efektownymi, promienistymi kwiatami o licznych płatkach. Odmiany takie jak ‘Elise’ i ‘Sunset Strain’, zyskały popularność dzięki niezwykle intensywnemu ubarwieniu – od czystej bieli po nasycone odcienie łososiowego różu, żółci i czerwieni, często występujące w jednym kwiatostanie.
Na tle innych bylin wyróżnia się nie tylko spektakularnym kwitnieniem, ale również odpornością na niskie temperatury. W pełni rozwinięta roślina toleruje spadki nawet do -25°C, o ile gleba pozostaje sucha i dobrze zdrenowana. Dzięki szybkiemu tempu wzrostu w pierwszym roku po wykiełkowaniu gatunek ten coraz częściej pojawia się w ofercie polskich szkółek i centrów ogrodniczych. Roślina nie tylko dobrze adaptuje się do rodzimych warunków, ale dzięki ograniczonej wysokości i odporności klimatycznej, stanowi ciekawą alternatywę dla popularnych pelargonii i portulak.
Lewizja liścieniowa. Ta odmiana jest popularna z uwagi na barwne, różowobiałe kwiaty. Fot. fotolinchen / Canva Pro
Gatunki lewizji
Najczęściej wybierana jest Lewisia cotyledon, czyli lewizja liścieniowa. Tworzy regularne, zwarte rozety, z których wiosną wyrasta kilkanaście wyprostowanych pędów o wysokości do 30 cm. Każdy zakończony jest baldaszkiem kilkunastu promienistych kwiatów, które mogą mieć barwę od białej, przez różową i łososiową, aż po intensywną czerwień. Stabilny pokrój i brak skłonności do „wyciągania się” sprawiają, że gatunek ten jest wysoko ceniony przy projektowaniu rabat żwirowych i ogrodów skalnych. Niewiele niższa Lewisia longipetala ma dłuższe i węższe liście o sztywnym, lancetowatym kształcie, rozmieszczone niemal promieniście. Roślina ta dobrze znosi wiosenne przymrozki, dlatego zaleca się ją do uprawy w wyższych partiach ogrodów górskich lub tam, gdzie wiosna pojawia się z opóźnieniem. Kwiaty są nieco drobniejsze, symetryczne, często jednolicie białe lub kremowe, z subtelnym połyskiem.
Przeczytaj również: Czym zasilać hortensje, by oszałamiająco zakwitły? Zrób naturalny nawóz
Późnym cyklem kwitnienia wyróżnia się Lewisia nevadensis, której pąki pojawiają się dopiero w lipcu i utrzymują do sierpnia, co czyni ją cennym uzupełnieniem dla kompozycji złożonych z roślin o wiosennym terminie kwitnienia. To niski gatunek – osiąga maksymalnie 10 cm wysokości – ale wytwarza liście rynienkowate, skutecznie odprowadzające nadmiar wody od nasady łodygi. Z tego względu sprawdza się w miejscach o dużej zmienności opadów, zwłaszcza w pojemnikach tarasowych, gdzie mamy do czynienia z większym ryzykiem gnicia korzeni. Jej płytki system korzeniowy pozwala sadzić kilka rozet w jednej większej donicy, co daje efekt gęstego, barwnego dywanu.
Stanowisko dla lewizji powinno być jasne, najlepiej z sześciogodzinnym dostępem do światła dziennego.Fot. Marina Unbehauen/CanvaPro
Jakie wymagania ma lewizja?
Lewizja potrzebuje lekkiego i przepuszczalnego podłoża. Najlepsze efekty daje mieszanka trzech części drobnego żwiru (o frakcji 2–4 mm), jednej części kwaśnego torfu oraz jednej części kompostowanej ziemi ogrodowej. Taka kombinacja zapewnia stabilny odczyn w granicach pH 6,0–7,0, który sprzyja zarówno wzrostowi korzeni, jak i tworzeniu pąków kwiatowych. Kluczową rolę odgrywa również warstwa drenażowa o grubości minimum 5 cm – zamiast popularnego keramzytu lepiej sprawdza się tłuczeń granitowy, który nie wpływa na odczyn gleby i skutecznie przeciwdziała zaleganiu wody.
Stanowisko powinno być jasne, najlepiej z sześciogodzinnym dostępem do światła dziennego. Choć roślina świetnie znosi słońce, warto osłaniać ją od intensywnych promieni w godzinach popołudniowych, np. sadząc w towarzystwie niskich, cieniujących traw lub roślin iglastych. Egzemplarze rosnące w gruncie, przy umiarkowanej pogodzie, podlewamy raz w tygodniu. Lewizja potrzebuje około 5 litrów wody na metr kwadratowy. W okresach upałów warto zwiększyć częstotliwość nawadniania do dwóch razy tygodniowo.
Przeczytaj też: Jedna z najstarszych odmian, kwitnie całe lato. Piwonia Młokosiewicza - uprawa i zastosowanie w ogrodzie
Zasady nawożenia są proste, ale wymagają precyzji. Roślina dobrze reaguje na nawozy o przedłużonym działaniu. Zalecane są dwie dawki w sezonie. Pierwsza aplikacja powinna przypadać na połowę kwietnia i zawierać nawóz o proporcjach 5-10-15 NPK z dodatkiem mikroelementów, w ilości około 30 g na metr kwadratowy. Druga dawka, o zmniejszonej zawartości azotu, powinna zostać podana na początku sierpnia, by wzmocnić roślinę przed nadejściem zimy. Należy unikać przenawożenia, zwłaszcza azotem, który zwiększa podatność na szarą pleśń. Po zakończeniu kwitnienia warto zostawić 1–2 cm zdrewniałych pozostałości pędów, które działają jak naturalne zabezpieczenie przed wilgocią. Zimą, szczególnie w chłodniejszych rejonach północnej i wschodniej Polski, wskazane jest osłonięcie rośliny stroiszem.
Uprawa lewizji w donicach
Lewizja dobrze znosi też uprawę pojemnikową, o ile zapewni się jej szybki odpływ wody i odpowiednią izolację. Do sadzenia najlepiej nadają się szerokie misy z mrozoodpornej ceramiki lub tworzywa sztucznego, o średnicy 25–35 cm i minimum czterech otworach drenażowych o średnicy co najmniej 12 mm. Na dnie konieczne jest ułożenie 4-centymetrowej warstwy tłucznia bazaltowego, a nad nią włókniny ogrodniczej, która zapobiegnie przemieszczaniu się drobnych cząstek gleby do drenażu. Sadzonki najlepiej przenosić do pojemników w pierwszej połowie kwietnia, gdy temperatura podłoża oscyluje wokół 10–12 °C – wtedy szybko się ukorzeniają i dobrze aklimatyzują.
Przeczytaj również: Dlaczego drzewa owocowe nie kwitną? Jak pobudzić je do kwitnienia i owocowania
Podlewanie w donicach musi być częstsze niż w gruncie – zwłaszcza w okresach upalnych, kiedy nawodnienie trzeba przeprowadzać co dwa lub trzy dni. Strumień wody należy kierować bezpośrednio pod rozetę, unikając moczenia liści i kwiatów, ponieważ kontakt z kroplami może powodować plamistość i deformacje. Warto raz w miesiącu zastosować 0,1-procentowy roztwór siarczanu magnezu jako dolistne uzupełnienie potencjalnych niedoborów, co zapobiega chlorozie liści w warunkach ograniczonego systemu korzeniowego. Na czas zimowania pojemniki należy ustawić na płycie styropianowej grubości co najmniej 5 cm i dodatkowo osłonić jutą, matą słomianą lub grubą agrowłókniną.
Lewizja dobrze znosi też uprawę pojemnikową, o ile zapewni się jej szybki odpływ wody i odpowiednią izolację. Fot. Murphee27/CanvaPro
Zastosowanie lewizji w ogrodzie
Lewizja doskonale sprawdza się jako efektowny akcent w ogrodach skalnych, gdzie jej regularne rozety i intensywnie wybarwione kwiaty kontrastują z drobnymi liśćmi innych roślin niskopiennych. W tego typu kompozycjach chętnie zestawia się ją z rojnikami, rozchodnikami oraz gipsówką rozesłaną, co pozwala osiągnąć czytelny podział struktur – między miękkimi formami rozet a delikatnym, płożącym pokrojem pozostałych gatunków. Sadzenie przy murkach oporowych ma nie tylko walor dekoracyjny – roślina, choć zwarta, tworzy lekko opadające pędy kwiatostanowe, które miękko przełamują ostre linie konstrukcji kamiennych. Dobrze komponuje się też z paprociami, zwłaszcza w niższych partiach rabaty, gdzie kontrast między zimozieloną lewizją a pierzastym ulistnieniem gatunków cieniolubnych daje wrażenie uporządkowanego przenikania warstw.
Przeczytaj również: Jak przedłużyć kwitnienie bzu? Są na to dwa sprawdzone sposoby
W nowoczesnych założeniach ogrodowych, szczególnie przy zabudowie o surowym, betonowym wykończeniu, lewizja pełni funkcję zmiękczającego kontrastu – sadzona w prostych, geometrycznych donicach ustawionych kaskadowo tworzy wielowarstwowe, dynamiczne kompozycje kolorystyczne. Kwiaty tej byliny, nawet w niewielkiej liczbie, przyciągają wzrok i przełamują monotonię szarych elewacji, dlatego chętnie wykorzystuje się je w strefach wejściowych budynków mieszkalnych. Poza nowoczesnym otoczeniem lewizja dobrze odnajduje się także w bardziej swobodnych aranżacjach – np. w ogrodach w stylu angielskim, gdzie sadzona między kępami kostrzewy lub stipy wprowadza barwne plamy na tle subtelnych, srebrzystych traw. Gatunki o późniejszym terminie kwitnienia warto lokować wzdłuż żwirowych ścieżek – dzięki temu kompozycja zachowuje atrakcyjność także po przekwitnięciu wiosennych run, takich jak macierzanki czy smagliczki.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Mało znany krzew, rodzi owoce o "pięciu smakach" Jak uprawiać cytryniec chiński?
Zrób to, zanim posadzisz pomidory do gruntu. Sadzonki się przyjmą, plony będą bogatsze
Kwitnie dwa razy w sezonie i toleruje suszę. Jak uprawiać iglicę zmienną?