Spis treści:
- Wrotycz – jak wygląda uprawa?
- Wrotycz pospolity – rozmnażanie rośliny
- Wrotycz jako środek na owady
- Wrotycz jako składnik preparatu ochronnego dla roślin
- Kwiat wrotyczu jako domowy preparat leczniczy
- Kuchenna roślina – wrotycz jako dodatek do gotowania i nalewek
- Kiedy zrywać liście wrotyczu?
Wrotycz – roślina ozdobna
Wrotycz pospolity, określany w przeszłości mlecznicą, jest rośliną wieloletnią. Chociaż najczęściej traktowany jest jak chwast, z pewnością sprawdzi się także w przydomowym ogródku lub na działce. Nie masz ogrodu, a chcesz cieszyć się wrotyczem? Możesz go uprawiać także jako roślinę doniczkową. Jej cechą charakterystyczną są długie, sztywne łodygi zwieńczone kwiatostanami. W przypadku roślin rosnących dziko ich wysokość wynosi nawet do ok. 1,2–1,6 m.
Czym zachwyci Cię wrotycz? Roślina ozdobna jest z kwiatostanów, ale też liści. Łodyga pokryta jest dużymi, pierzastymi liśćmi, a na końcu kwiatostanami o kształcie nasuwającym skojarzenie z rozłożystym baldachimem. Wrotycz swoim wyglądem przypomina nieco rumianek. W odróżnieniu od niego ma jednak mniej liści, które jednocześnie są mniej filigranowe i delikatne.
Wrotycz – jak wygląda uprawa?
Dlaczego jest to chętnie uprawiana roślina? Wrotycz nie jest wymagający i rośnie bezproblemowo na niemal każdym stanowisku. Myślisz, że to bardzo dobra wiadomość? My również! Możesz cieszyć się obecnością nietuzinkowych kwiatów wrotyczu w ogrodzie i jednocześnie zająć się uprawą roślin potrzebujących większej uwagi i konkretnego typu pielęgnacji.
Gdzie posadzić wrotycz? Najlepsze warunki dla prawidłowego rozwoju tej rośliny dają miejsca nasłonecznione i o niskim poziomie wilgotności. Idealną sytuacją jest umieszczenie sadzonki wrotyczu w przepuszczalnej glebie, ale nie jest to warunek konieczny. Roślina ta będzie dobrze rosnąć także w innych warunkach, niesprzyjających dla większości ogrodowych gatunków. Jest ona również niezwykle odporna na niekorzystne warunki pogodowe – niestraszne są jej mróz czy susza. Młode sadzonki podlewaj regularnie, ale niezbyt obficie.
Przeczytaj również: Fasolówka Ojców Bonifratrów
Wrotycz pospolity – rozmnażanie rośliny
W przypadku wrotyczu pospolitego wysiew nasion najlepiej przeprowadzić w pierwszych tygodniach wiosny. Dzięki takiemu rozwiązaniu rośliny te zakwitną jeszcze w tym samym sezonie, najpewniej późnym latem bądź na początku okresu jesiennego. Chcąc wzbogacić ogród o wrotycz, pamiętaj, że ma on silną tendencję do szybkiego rozprzestrzeniania się.
Jego ekspansywność ma dobre i złe strony. Zaletą jest fakt, że jest w stanie rozmnażać się zarówno w efekcie celowego wysiewu nasion, jak i samodzielnie. Minusem uprawy wrotyczu pospolitego jest natomiast realne ryzyko zdominowania ogrodu i przygłuszenia pozostałych roślin. Słabsze rośliny, pozbawione miejsca do kwitnienia, mogą nieprawidłowo się rozwijać, a nawet zacząć obumierać. Aby tego uniknąć, regularnie przerzedzaj zasiane rośliny.
Wrotycz jako środek na owady
Wrotycz pospolity wydziela intensywny zapach, który przypomina woń kamfory. Dzięki niemu roślina ta ma szerokie zastosowanie w odstraszaniu owadów. Umieszczenie w pomieszczeniu saszetki zapachowej wypełnionej suszonymi liśćmi wrotyczu odstraszy na długi czas mrówki, komary, kleszcze i inne owady. W jaki sposób przygotować wrotycz, by wykorzystać jego właściwości w walce z insektami?
Zmieszaj kilka suszonych liści wrotyczu z suszonymi ziołami: tymiankiem, bylicą i goździkami. Tak przygotowaną mieszankę ugnieć delikatnie. Następnie umieść ją w woreczkach wykonanych np. z muślinu. Gotowe saszetki umieść między ubraniami, które po nabraniu zapachu roślin będą skuteczną ochroną podczas spacerów. Powieś je również obok okna, aby odstraszały naturalnie wszelkie owady.
Przeczytaj również: Naturalne sposoby na komary w ogrodzie - opryski i rośliny, które odstraszają komary
Komary uwielbiają zacienione ogrody. Całymi chmarami obsiadają krzewy i oczka wodne. Fot.123RF.com
Wrotycz jako składnik preparatu ochronnego dla roślin
Liście tej rośliny służyć mogą nie tylko do odstraszania owadów. Wykorzystasz je także do przygotowania naturalnych preparatów służących do ochrony roślin. Preparat domowej roboty z tym surowcem w składzie skutecznie zwalcza mszyce atakujące inne rośliny ogrodowe. Napar z zielonych części oraz kwiatostanów wrotyczu po ostudzeniu wykorzystaj do oprysku zaatakowanych krzewów, drzew i bylin.
Płyn ten poradzi sobie także z pędrakami oraz wieloma innymi zagrożeniami spędzającymi sen z oczu ogrodnikom. Inny sposobem ochrony upraw przed szkodnikami jest sadzenie wrotyczu dookoła działki lub pomiędzy narażonymi na ataki szkodników roślinami. Ponieważ liście wrotyczu zawierają duże ilości potasu, mogą być także wykorzystywane jako naturalny środek wzbogacający kompost. Gnojówkę z wrotyczu, po rozcieńczeniu wodą, wykorzystaj natomiast jako nawóz do roślin ogrodowych.
Przeczytaj również: Gołąbki bieszczadzkie z dodatkiem bryndzy
Kwiat wrotyczu jako domowy preparat leczniczy
Wrotycz był w przeszłości wykorzystywany w polskich domach jako środek ziołoleczniczy. Chętnie stosowano go w procesie leczenia reumatyzmu, bólu stawów czy dolegliwości żołądkowych. Współcześnie samodzielne leczenie tym ziołem nie jest tak popularne. Dlaczego? Wrotycz cechuje się wysokim poziomem zawartości substancji toksycznych, m.in. tujonu. Znalazł się on na przygotowanej przez Unię Europejską liście preparatów szkodliwych dla człowieka. Kwiat wrotyczu jest natomiast chętnie wykorzystywany jako cenny surowiec farmaceutyczny i składnik wielu leków.
Czy można samodzielnie stosować wrotycz? Tak, ale rozsądnie. Wywar przyrządzony z tej rośliny i spożywany w bardzo niewielkich dawkach przynosi ukojenie m.in. podczas dolegliwości menstruacyjnych. Bez obaw możesz w warunkach domowych wykorzystać go jako środek do użytku zewnętrznego. Polecany jest zwłaszcza w walce ze świerzbem, wszawicą, problemami skórnymi (świądem i pieczeniem). Napar z koszyczków kwiatów możesz aplikować także podczas kąpieli, o ile nie masz skóry wrażliwej.
Przeczytaj również: Wrotycz pospolita (Tanacetum vulgare). Dlaczego wato ją zbierać?
Kuchenna roślina – wrotycz jako dodatek do gotowania i nalewek
W przeszłości wrotycz zajmował ważne miejsce w ludowej kuchni. Koszyczki kwiatowe tej rośliny były np. zapiekane w cieście. Gospodynie domowe chętnie wykorzystywały jego liście w celu nadania przygotowywanym potrawom mięsnym niepowtarzalnego, ostrego aromatu oraz smaku. Obecnie wrotycz pospolity nie jest rozpowszechniony w kuchni w takim stopniu, jak miało to miejsce w poprzednich dekadach. Wciąż jednak można znaleźć zwolenników dodawania tego zioła do domowych potraw.
Niektóre z odmian wrotyczu były i nadal są wykorzystywane jako cenny składnik nalewek. Świeże liście zalewa się gorącym, a suszone zimnym alkoholem. Tak przygotowany trunek możesz stosować wewnętrznie jako środek na przeziębienie lub migreny. Zewnętrznie sprawdzi się do smarowania skóry.
Kiedy zrywać liście wrotyczu?
Chcesz wykorzystać części wrotyczu do przygotowywania saszetek zapachowych, naparów, przypraw kuchennych? Liście możesz zrywać je przez cały okres wegetacyjny. Pamiętaj jednak, że kwiaty tej rośliny mogą być zrywane dopiero wtedy, gdy w pełni się rozwiną. Pozyskane części rośliny przechowuj w odseparowaniu od pozostałych ziół, chyba że tworzysz mieszanki ziołowe. Suszenie trwa zazwyczaj od kilkunastu dni do kilku tygodni. Proces ten sprawia, że roślina nie traci swoich cennych właściwości.
Przeczytaj również: Te rośliny odstraszają muchy! Warto uprawiać je na balkonie i w ogrodzie
Jakie rośliny posadzić, by odstraszały muchy z tarasu i ogrodu? Wyjaśniamy Fot. 123RF/PICSEL
Szałwia lekarska. Pomaga przy anginie, bólu gardła i zębów na INTERIA.TV.