Spis treści:
- Mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi) – wytrzymała krzewinka
- Uprawa mącznicy lekarskiej
- Zastosowanie mącznicy w ogrodzie
- Jakie właściwości ma mącznica lekarska?
Mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi) – wytrzymała krzewinka
Mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi) jest niską krzewinką należącą do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). W stanie naturalnym łatwo możemy ją spotkać w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, a także na terenach Azji Północnej. Rośnie dziko również w naszym kraju, w lasach i borach. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Na szczęście mamy szansę cieszyć się jej widokiem nie tylko na naturalnych stanowiskach, ale też we własnych ogrodach, gdzie możemy uprawiać kilka ozdobnych odmian mącznicy lekarskiej.
Krzewinka ta jest niepozorna – osiąga od 10 do 25 cm wysokości. Wyróżnia się płożącym pokrojem, co zawdzięcza długim, pokładającym się pędom dorastającym do ok. 100 cm długości. Elastyczne i rozgałęzione łodygi pokryte są delikatnie łuszczącą się korą, a ich wierzchołki lekko się wznoszą. W całości porastają je małe, skórzaste liście o owalnym kształcie, które mają ok. 3 cm długości. Co ciekawe, liście mącznicy lekarskiej są zimozielone, więc pozostają na roślinie przez cały rok. Późną jesienią nabierają brązowawych tonów, ale wiosną znów stają się ciemnozielone.
Owoce mącznicy lekarskiej są jadalne, ale bardzo kwaśne. Fot. siur/123RF.com
Atrakcyjne są również bladoróżowe kwiaty mącznicy lekarskiej. Możemy je podziwiać wiosną (od kwietnia do czerwca). Mają kształt małych dzbanuszków, które zebrane są na szczytach pędów w grona. Ich ogromnym atutem jest to, że są miododajne, czyli stanowią źródło pyłku i nektaru dla pożytecznych owadów zapylających. Kwitnącą mącznicę lekarską chętnie odwiedzają pszczoły, motyle i trzmiele, owocującą zaś ptaki oraz... niedźwiedzie. To właśnie do nich nawiązuje nazwa tej rośliny – Arctostaphylos uva-ursi oznacza „niedźwiedzie grona”. Na szczęście te duże ssaki raczą się jagodami mącznicy tylko w naturalnych siedliskach. Pojawiające się pod koniec lata owoce są jadalne, ale niesmaczne, dlatego nie wykorzystuje się ich w kuchni.
Mącznica lekarska jest niezwykle wytrzymałą rośliną, która kwitnie nawet w półcieniu, nie choruje i doskonale znosi przejściową suszę. Najważniejsze jednak jest to, że należy do gatunków całkowicie mrozoodpornych (przetrwa nawet przy -30°C), możemy więc uprawiać ją na terenie całego kraju. Gdy dobrze się ukorzeni i zadomowi w naszym ogrodzie, nie będzie potrzebowała okrycia nawet w najchłodniejszych regionach Polski. Na działce możemy uprawiać kilka ciekawych odmian mącznicy lekarskiej, m.in. 'Point Reyes', 'Massachusetts', 'Vancouver Jade', 'Green Supreme' czy 'Wood's Red'.
Przeczytaj również: Zimozielony krzew doskonale zastąpi tuje. Jak uprawiać mahonię na żywopłot?
Uprawa mącznicy lekarskiej
Mącznicę lekarską w naturze możemy spotkać w piaszczystych lasach i na wrzosowiskach. Powinniśmy stworzyć dla niej podobne warunki w ogrodzie, jeśli chcemy, aby zdrowo rosła, ładnie kwitła i obficie owocowała. Okaże się to proste, jeśli będziemy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Podpowiadamy, jak uprawiać mącznicę lekarską.
Zaletą mącznicy lekarskiej jest jej urokliwe kwitnienie. Fot. siur/123RF.com
- Ziemia – mącznica lekarska najlepiej rośnie w przepuszczalnej, lekkiej ziemi o odczynie kwaśnym. Poradzi sobie w mało zasobnym podłożu, ale w żyznym będzie lepiej kwitła i owocowała.
- Stanowisko – krzewinkę tę warto posadzić na słonecznym lub półcienistym stanowisku, które będzie osłonięte od wysuszającego, zimowego wiatru.
- Sadzenie – mącznicę lekarską można sadzić w ogrodzie wiosną lub jesienią. Zapewnijmy jej dużo miejsca, ponieważ silnie się rozrasta.
- Podlewanie – dbajmy o to, aby w pierwszym roku po posadzeniu mącznicy lekarskiej podłoże w miejscu uprawy było stale lekko wilgotne. Gdy roślina się dobrze ukorzeni, stanie się bardziej odporna na przejściową suszę.
- Nawożenie – mącznica lekarska nie wymaga systematycznego nawożenia, ale raz w sezonie możemy podsypać ją dojrzałym kompostem.
- Przycinanie – rośliny tej nie trzeba regularnie przycinać. Możemy jednak skracać końcówki jej pędów, dzięki czemu ładnie się zagęści. Najlepiej robić to po zakończeniu owocowania.
- Mrozoodporność i zimowanie – mącznica lekarska jest rośliną w pełni odporną na mróz, której nie trzeba zabezpieczać na zimę. Okryć warto tylko młode egzemplarze, które zostały niedawno posadzone. Wystarczy osłonić je np. gałązkami iglaków.
Liście mącznicy lekarskiej są surowcem zielarskim. Fot. siur/123RF.com
Zastosowanie mącznicy w ogrodzie
Mącznica lekarska znajduje wiele ciekawych zastosowań w ogrodzie. Może rosnąć nawet na kamienistym podłożu, dlatego dobrze będzie się czuła na murku lub skarpie. W takim miejscu może przewieszać swe długie pędy z wysokości, co będzie wyglądało malowniczo. Krzewinkę tę możemy wykorzystać również jako roślinę okrywową, sadząc ją pod ogałacającymi się krzewami oraz wokół pni drzew. Idealnie nadaje się również na przydomowe wrzosowisko, gdzie pięknie prezentuje się w towarzystwie innych kwasolubnych gatunków, np. wrzosów, wrzośców, kalmii wąskolistnej, macierzanki, pierisa czy azalii japońskiej.
Jakie właściwości ma mącznica lekarska?
Pisząc o mącznicy lekarskiej, nie sposób nie wspomnieć o jej właściwościach prozdrowotnych. Surowiec zielarski stanowią jej liście, które stosuje się po uprzednim wysuszeniu. Zawierają one aktywne związki (glikozydy fenolowe oraz garbniki) działające antybakteryjnie i przeciwzapalnie. Z liści mącznicy lekarskiej można przyrządzać napary, które w medycynie ludowej wykorzystywane są głównie do leczenia infekcji układu moczowego. Ponadto obecne w liściach śluzy pobudzają ruchy robaczkowe jelit, a flawonoidy działają korzystnie na ściany naczyń krwionośnych.
Właściwości prozdrowotne tej rośliny są nie do przecenienia, jednak musimy pamiętać, aby stosować ją tylko krótkotrwale i wyłącznie po konsultacji z lekarzem.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Zabezpieczenie borówki amerykańskiej na zimę. Można to zrobić na kilka sposobów
Jak przezimować wrażliwe na mróz kwiaty cebulowe i bulwiaste? Zimowanie dalii, mieczyków, begonii