Wapnowanie gleby. Na czym polega i kiedy się je wykonuje?

Wapnowanie – na czym polega?

Zbyt kwaśna gleba, która nie sprzyja chociażby wzrostowi warzyw, bywa zmorą ogrodników i rolników. Wapnowanie gleby to zabieg polegający na zastosowaniu odpowiedniego nawozu, który ma podwyższyć jej odczyn pH, czyniąc ją lekko kwaśną bądź zbliżoną do obojętnej (w większości przypadków chodzi jednak o osiągnięcie odczynu lekko kwaśnego, odpowiedniego dla znacznej części roślin ogrodowych). Jednocześnie proces ten pozwala na uzupełnienie niedoborów łatwo przyswajalnego dla roślin wapnia w glebie.

Po wapnowaniu niejednokrotnie poprawie ulega struktura gleby, a także podnosi się jakość obecnej w niej próchnicy. To pozytywnie wpływa na rozwój i wzrost roślin, sadzonych w ogrodzie. Trzeba jednak mieć świadomość, że zabieg musi być przeprowadzany w odpowiedni sposób, ponieważ w przeciwnym razie może przynieść więcej szkody niż pożytku.

Przede wszystkim, wykonując wapnowanie, musisz równomiernie rozsiewać nawozy wapniowe, a także dokładnie mieszać je z górną warstwą ziemi. Jest to o tyle ważne, że to właśnie w górnym fragmencie gleby następuje rozwój korzeni większości uprawianych roślin. Pamiętaj też, żeby zaczekać na ładną pogodę, ponieważ gleba podczas przeprowadzania zabiegu musi być sucha.

Fot.123RF.com/ Wapnowanie najlepiej przeprowadzać w suchy i słoneczny dzień.

W żadnym wypadku nie powinno się łączyć nawozów wapniowych z innymi – fosforowymi, potasowymi czy siarczanowymi. Nie należy również poddawać wapnowaniu gleby, która dopiero co była nawożona obornikiem. Bezpiecznym odstępem czasowym między wapnowaniem a stosowaniem jakiegokolwiek innego nawozu będą dwa, trzy tygodnie.

Przeczytaj również: Październik w ogrodzie. Kalendarz ogrodnika na 27.09 - 03.10.

Wapnowanie gleby — dlaczego jest takie istotne? Czy to zawsze dobre rozwiązanie?

Czemu warto przeprowadzić wapnowanie? Przede wszystkim, trzeba sobie zdać sprawę z tego, że odczyn gleby ma ogromne znaczenie, ponieważ wpływa na to, co w niej żyje i co się w niej znajduje. Kiedy gleba jest kwaśna, zawarty w niej fosfor (umożliwiający prawidłowy wzrost roślin) ma  postać, która okazuje się dla nich trudno przyswajalna. Po zabiegu wapnowania gleby pobieranie tego ważnego makroelementu staje się dużo łatwiejsze. Podobnie jest z innymi cennymi składnikami, przed tą procedurą nieprzyswajanymi w ogóle lub w znacznie mniejszej ilości, niż by należało.

Wapnowanie gleby okazuje się szczególnie istotne na terenie naszego kraju, ponieważ w Polsce dominują gleby o kwaśnym, a nawet bardzo kwaśnym odczynie. Co więcej, dzięki wapnu, próchnica obecna w glebie, zlepia jej cząsteczki i tak powstaje struktura gruzełkowa, która okazuje się najbardziej korzystna dla wzrostu uprawianych roślin. Zabieg wapnowania zapobiega również toksyczności części pierwiastków w glebie (w przypadku gleby o kwaśnym odczynie stają się one groźne dla roślin).

Rośliny wymagające lekkiej gleby dobrze rosną, gdy jej pH jest lekko kwaśne, jednak te, które potrzebują gleby ciężkiej, muszą mieć zapewniony odczyn obojętny lub do niego zbliżony. W przeciwnym razie niektóre pierwiastki glebowe, w wyniku dużego zakwaszenia, mogą ulec rozpuszczeniu i stać się zagrożeniem dla ich dalszego rozwoju.

Czym wapnować glebę w ogrodzie?

Przy przeprowadzaniu każdego zabiegu w ogrodzie trzeba skupić się na wszystkich szczegółach, by nie popełnić błędów. Właśnie dlatego musisz przejrzeć dostępne nawozy wapniowe. Niezależnie od tego, który z nich wybierzesz,  koniecznie zapoznaj się z ich składami, dostępnymi na opakowaniach oraz dawkowaniem.

Czym wapnować glebę? Do wyboru są nawozy wapniowe węglanowe (na przykład kreda nawozowa czy wapniak mielony) albo tlenkowe (głównie wapno palone rolnicze). Pierwsze z nich uważa się za bezpieczniejsze ze względu na wolniejsze działanie, które minimalizuje ryzyko przenawożenia ziemi. Z tego powodu możesz ich używać w większych dawkach, na wszystkich rodzajach gleb, także tych wyjątkowo lekkich.

Fot.123RF.com/ Zanim zdecydujesz się na wapnowanie, nie zapomnij sprawdzić pH gleby w swoim ogrodzie.

Z kolei nawozy tlenkowe działają bardzo szybko i nadają się wyłącznie do gleb ciężkich oraz średnich. W ich przypadku nagła zmiana wartości pH nie ma aż tak wielkiego znaczenia. Powinni się jednak na nie decydować wyłącznie doświadczeni ogrodnicy, ponieważ wymagają bardzo dokładnego dawkowania. W razie przenawożenia można poważnie zaburzyć proces wzrostu roślin, a jednocześnie doprowadzić do likwidacji cennej próchnicy.

Wartym uwagi nawozem jest także wapno dolomitowe, które działa wyjątkowo wolno – efekty widać dopiero po 2-3 latach. Na jego korzyść przemawia z kolei fakt, że rezultat widać bardzo długo i zabiegu nie trzeba zbyt prędko powtarzać. Szczególnie w przypadku gleb charakteryzujących się deficytem magnezu możesz zastanowić się nad stosowaniem nawozu magnezowo-wapniowego.

Fot.123RF.com

Kiedy przeprowadzić wapnowanie gleby?

Idealną porą na przeprowadzenie zabiegu wapnowania gleby jest jesień. W ogrodzie rośliny przygotowują się wtedy powoli do spoczynku, a sama gleba okazuje się wyjałowiona (składniki odżywcze zostały już wyczerpane). Wapnowanie trzeba powtarzać regularnie co dwa lata na glebach lekkich i co cztery na glebach ciężkich (w przypadku tych pierwszych wapń łatwiej się wymywa, dlatego też potrzebne są częstsze zabiegi). Niektórzy decydują się też na nawożenie wapnem wiosną, chociażby w świeżo zakładanych ogrodach. Warto jednak wiedzieć, że efekty procedury przeprowadzanej jesienią będą zauważalne znacznie szybciej. Wtedy proces odkwaszania jest stopniowy i równomierny, a co za tym idzie, bardziej skuteczny.

Nim zdecydujesz się na wapnowanie, nie zapomnij sprawdzić pH gleby w swoim ogrodzie (możesz to zrobić przy użyciu kwasomierza glebowego typu Helliga, a jeśli go nie masz, oddaj próbkę swojej gleby do Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej). Możliwe, że procedura wapnowania nie będzie konieczna. Jeśli natomiast stwierdzisz kwaśny odczyn, przemyśl, jakie rośliny chcesz uprawiać. Niektórym z nich wcale nie musi przeszkadzać kwaśna gleba, o ile tylko jej pH nie jest przesadnie niskie (nie spada poniżej 4,5).

Jakie rośliny można uprawiać w kwaśnej ziemi? To m.in.:

• niektóre gatunki paproci,
• hortensja ogrodowa,
• konwalia,
• niektóre gatunki krzewów iglastych,
• rośliny wrzosowate (lubią także glebę o odczynie niższym niż 4,5),
• koper,
• papryka,
• agrest,

Jesienne prace w ogrodzie: czym można zastąpić wapnowanie?

Przygotowując się na jesienne prace w ogrodzie, możesz zastanowić się nad przeprowadzeniem wapnowania gleby. Niektórzy jednak z różnych względów nie decydują się na ten zabieg,  a stosują procedury zastępcze. Chociaż wapnowanie odkwasza glebę, jednocześnie zwiększa w niej zawartość wapna, a nie w każdym przypadku musi to stanowić zaletę. Co więcej, nie każdy ma pewność, który nawóz powinien wybrać i jak go dawkować. Jeśli więc zależy ci wyłącznie na podniesieniu pH gleby, możesz zastosować specjalny odkwaszacz. Zwykle ma on postać odpowiednio przygotowanego nawozu azotowo-potasowego.

Przeczytaj również: Jesienne prace w ogrodzie. Co, kiedy i jak przyciąć?

Autro: Redakcja Decoria.pl