Spis treści:
- Wiciokrzew pomorski – pachnące pnącze
- Odmiany wiciokrzewu pomorskiego
- Jak uprawiać wiciokrzew pomorski?
- Zastosowanie wiciokrzewu w ogrodzie
Wiciokrzew pomorski – pachnące pnącze
Lonicera periclymenum, znany jako wiciokrzew pomorski, został opisany przez botaników już w XVI wieku. Naturalnie występuje w pasie atlantyckim – od południowych krańców Maroka, przez Europę Zachodnią, aż po południową Skandynawię. W Polsce jego populacje koncentrują się przede wszystkim na Pomorzu Zachodnim oraz na Dolnym Śląsku, gdzie rośnie dziko w świetlistych lasach liściastych. W naturalnych siedliskach objęty jest częściową ochroną gatunkową, co oznacza zakaz pozyskiwania roślin z lasu. W warunkach ogrodowych dorasta zazwyczaj do 4–5 metrów.
Roślina ta rozwija cienkie, prawoskrętnie wijące się pędy o charakterystycznym braku rdzenia w drewnie – cecha rzadka wśród pnączy. Młode odrosty mają barwę szarozieloną z purpurowym nalotem, a powierzchnia ich wierzchołków jest lepka z powodu gruczołkowatego owłosienia. Z czasem pędy drewnieją i pokrywają się łuszczącą, szarą korą. Liście, ułożone naprzeciwlegle, mają od 4 do 8 cm długości, są jajowate, krótkoogonkowe i wyraźnie unerwione – biały nerw główny kontrastuje z ciemnozieloną blaszką. Ta cecha wykorzystywana jest w aranżacjach ogrodowych, szczególnie w zestawieniach z roślinami o ciemnym lub srebrzystym ulistnieniu. Dzięki giętkości łodyg wiciokrzew bez problemu oplata pergole, kratki i pnie drzew.
Kwitnienie rozpoczyna się z reguły pod koniec maja i trwa do sierpnia, przy czym największa intensywność zapachu przypada na wieczory. Kwiaty tworzą rurkowate korony z dwoma wargami – początkowo purpurowe, z czasem przechodzą w odcienie kremowe i żółte. Aromat przyciąga przede wszystkim nocne motyle z rodziny zawisakowatych, które jako jedyne są w stanie dosięgnąć głębokiego nektaru. Pszczoły i trzmiele, pozbawione tak długich aparatów gębowych, często przegryzają boczne ścianki kwiatu. Po przekwitnięciu formują się drobne, kuliste jagody – intensywnie czerwone, o średnicy około 8 mm. Choć dla człowieka są lekko trujące, stanowią ważne źródło pożywienia dla ptaków, zwłaszcza drozdów, i utrzymują się na pędach aż do początku zimy.
Przeczytaj również: Najpiękniejsze krzewy kwitnące latem. Sadzenie i pielęgnacja
Odmiany wiciokrzewu pomorskiego
Wśród odmian wiciokrzewu pomorskiego na szczególną uwagę zasługuje 'Belgica', chętnie wybierana przez ogrodników ceniących rośliny pachnące. To kultywar, który rozpoczyna kwitnienie już w połowie maja i nie przekracza 3 metrów wysokości, dzięki czemu sprawdza się na niewielkich konstrukcjach, takich jak pergole czy kratownice. Kwiaty tej odmiany mają barwę kremowo-różową i dobrze kontrastują z niebieskozielonymi liśćmi, tworząc dekoracyjny akcent nawet przy pochmurnej pogodzie. 'Belgica' łatwo się zagęszcza po lekkim cięciu, dobrze znosi umiarkowane mrozy i należy do odmian polecanych początkującym, także ze względu na niskie wymagania pielęgnacyjne.
Odmiany z dekoracyjnymi liśćmi reprezentują między innymi 'Harlequin' oraz polska selekcja 'Chojnów'. 'Harlequin' to pnącze dorastające do 3 metrów, wyróżniające się pstrym, kremowo-zielonym ulistnieniem i intensywnie pachnącymi, żółto-różowymi kwiatami. Barwa płatków pogłębia się przy chłodniejszej pogodzie, dlatego szczególnie efektownie prezentuje się w drugiej połowie sezonu. Z kolei 'Chojnów' charakteryzuje się silnym wzrostem – przyrosty roczne mogą przekraczać 100 cm – oraz wyrazistym zapachem kwiatów. Obie odmiany najlepiej prowadzić przy stabilnych podporach drewnianych, ponieważ zbyt nagrzewające się metalowe kratki mogą uszkadzać młode pędy w upalne dni.
Wiciokrzew tworzy charakterystyczne kwiaty w formie korony. Ich intensywny zapach przyciąga zapylacze. Fot. shugsfishing / Canva Pro
Osoby szukające roślin o wydłużonym okresie kwitnienia powinny zainteresować się odmianami 'Serotina' i 'Heaven Scent'. 'Serotina' zakwita stosunkowo późno, bo dopiero w lipcu, ale utrzymuje kwiaty aż do początku jesieni, skutecznie przedłużając sezon zapachowy w ogrodzie. Z kolei 'Heaven Scent' należy do najbardziej ekspansywnych odmian – osiąga do 7 metrów długości i nadaje się do obsadzania wysokich trejaży lub dużych drzew. Dobrą odporność na niskie temperatury wykazuje natomiast 'Graham Thomas', która zaczyna wypuszczać zielone pędy już wczesną wiosną. Jej kremowo-żółte kwiaty doskonale komponują się z cegłą i drewnem, co czyni ją popularnym wyborem do nasadzeń przy altanach, wejściach na działki czy wzdłuż ścieżek ogrodowych.
Przeczytaj również: Pięknie kwitnie i jest bardzo pożyteczny. Jak uprawiać len w ogrodzie?
Jak uprawiać wiciokrzew pomorski?
Najlepsze warunki do wzrostu wiciokrzewu to stanowisko półcieniste, z dostępem do rozproszonego światła przez co najmniej 4–5 godzin dziennie. Podłoże powinno być żyzne, próchnicze i stale umiarkowanie wilgotne, o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym – optymalnie w zakresie pH od 6,0 do 7,0. Przed sadzeniem warto wzbogacić ziemię ogrodową pięcioma litrami dojrzałego kompostu oraz garścią nawozu fosforowego (np. fosforanu amonu), co wspomaga rozwój korzeni. Sadzonki należy sadzić na tej samej głębokości, na jakiej rosły w doniczce, a tuż obok umieścić podporę – najlepiej drewnianą, o przekroju minimum 4 cm – by zapewnić pędom stabilne oparcie. Jeśli pnącze sadzi się przy budynku, wskazane jest zachowanie 50 cm odstępu od ściany, by ograniczyć ryzyko przegrzewania bryły korzeniowej.
Wiciokrzew wymaga systematycznego podlewania, zwłaszcza w okresach suszy, ale nie znosi zalegającej wody. W czasie bezdeszczowej pogody wystarcza jedno podlewanie tygodniowo w ilości 10 litrów wody na egzemplarz, jednak przy temperaturach powyżej 30°C podlewanie powinno odbywać się dwa razy częściej. Aby ograniczyć parowanie i zabezpieczyć podstawę pędów przed przemarznięciem, zaleca się rozłożenie 5-centymetrowej warstwy ściółki z kory sosnowej wokół podstawy rośliny. W przypadku gleb ciężkich i słabo przepuszczalnych konieczne może być wykonanie warstwy drenażowej – 10 cm żwiru lub keramzytu na dnie dołu – aby uniknąć gnicia korzeni. Młode pędy, szczególnie w pierwszym sezonie po posadzeniu, warto stabilizować przy pomocy jutowych sznurków, co zabezpiecza je przed uszkodzeniem przez wiatr.
Dokarmianie rozpoczyna się od drugiego roku po posadzeniu. W marcu stosujemy nawóz wieloskładnikowy w dawce 40 g/m², najlepiej o proporcjach 10-5-20, natomiast w czerwcu dawkę zmniejsza się o połowę, koncentrując na potasie, który sprzyja kwitnieniu i zawiązywaniu owoców. Wiciokrzew dobrze znosi cięcie, choć nie jest ono obowiązkowe. W pierwszych trzech latach warto przycinać przyrosty o jedną trzecią długości na przełomie lutego i marca, aby pobudzić rozkrzewianie. W kolejnych sezonach wystarczy usuwać uszkodzone lub chore pędy.
Wiciokrzew pomorski znajduje szerokie zastosowanie w aranżacjach ogrodowych jako pnącze tworzące naturalne osłon. Fot. Whiteway/Canva Pro
Zastosowanie wiciokrzewu w ogrodzie
Wiciokrzew pomorski znajduje szerokie zastosowanie w aranżacjach ogrodowych jako pnącze tworzące naturalne osłony. Sadzone przy altanach, bramkach czy pergolach, już po kilku sezonach formuje gęstą, zieloną barierę, która skutecznie oddziela przestrzenie, a jednocześnie wypełnia otoczenie delikatnym zapachem. Na pniach starszych drzew roślina nie tylko pełni funkcję dekoracyjną, lecz także ogranicza przesychanie gleby, tworząc chłodniejszy mikroklimat. W przestrzeniach publicznych, takich jak parki miejskie, bywa sadzona przy wiatach przystankowych czy metalowych ogrodzeniach – rośnie szybko, nie wymaga częstego przycinania, a przy tym skutecznie maskuje elementy infrastruktury.
W kompozycjach ogrodowych pnącze dobrze współgra z innymi gatunkami – szczególnie polecane są zestawienia z winobluszczem pięciolistkowym, który jesienią przebarwia się na czerwono, tworząc kontrast z kremowymi lub różowymi kwiatami wiciokrzewu. W miejscach zacienionych roślina może rosnąć w towarzystwie cieniolubnych bylin, takich jak paprocie czy bodziszki, których gęste ulistnienie dodatkowo zabezpiecza glebę przed utratą wilgoci. Tam, gdzie przestrzeń jest ograniczona, dobrze sprawdzają się odmiany uprawiane w dużych donicach – pojemniki o pojemności minimum 40 litrów muszą być wyposażone w odpowiedni drenaż, aby uniknąć zastojów wody. Aromat kwiatów pozwala stworzyć przyjemny klimat nawet na niewielkich balkonach czy tarasach.
Przeczytaj również: Te rośliny musisz przyciąć w czerwcu. Efekty będą widoczne bardzo szybko
Walory ozdobne uzupełniają korzyści ekologiczne – kwiaty są źródłem nektaru dla zawisaków, pszczół i trzmieli, a ich budowa sprzyja obserwacji zapylania przez nocne owady. Gęste pędy stanowią schronienie lęgowe dla niewielkich ptaków śpiewających, zwłaszcza sikor, które chętnie wykorzystują korę rośliny jako materiał do budowy gniazd. Ze względu na intensywny, ale nienachalny zapach, wiciokrzew pomorski bywa sadzony także w ogrodach terapeutycznych – przy alejkach i ławkach, gdzie jego aromat działa uspokajająco.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Waleczna roślina ogrodowa. Posadź w kilku miejscach, ślimaków nie będzie
TOP 10 zwisających kwiatów. Tworzą na tarasie kolorowe kaskady