Spis treści:
- Węgiel brunatny – opis
- Różnice pomiędzy węglem brunatnym a kamiennym?
- Węgiel brunatny – szkodliwość
- Węgiel brunatny – cena
- W jakim piecu można palić węglem brunatnym?
Węgiel brunatny do niedawna był zakazany jako surowiec do palenia w domu. Od czerwca 2020 roku wykorzystywały go jedynie elektrownie i piece przemysłowe. Za sprzedaż tego opału groziły zaś wysokie kary pieniężne od 50 do nawet 500 tys. zł, a w skrajnych przypadkach wyznaczane były również kary pozbawienia wolności.
Wszystko zmieniło się za sprawą poprawki PiS-u do ustawy o Prawie ochrony środowiska oraz ustawie o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, którą Sejm przyjął 29 września 2022 roku.
Z uwagi na problemy z dostępnością i cenami węgla kamiennego rząd postanowił czasowo znieść zakaz sprzedaży węgla brunatnego do 30 kwietnia 2023 roku na potrzeby gospodarstw domowych i instalacji spalania o nominalnej mocy cieplnej mniejszej niż 1 MW.
11 października sprzedaż opału ruszyła w Polsce pełną parą, a zainteresowanych nie brakuje. Ogromny wpływ na to niewątpliwie ma atrakcyjna cena węgla brunatnego, który jednak wydaje się mieć tyle samo wad, co i zalet.
Węgiel brunatny – opis. Co to za surowiec i jaki ma skład?
Węgiel brunatny jest brunatną lub czarną skałą osadową o pochodzeniu organicznym. Jest dość kruchy i powstał wskutek przemian materii roślinnej bez dostępu do powietrza. Stanowi element pośredni pomiędzy torfem oraz węglem kamiennym. To surowiec pierwotny i nieodnawialny, wykorzystywany przede wszystkim jako paliwo.
Określenie „węgiel brunatny” jest mylące, bo pomimo swojej nazwy, zawiera on jedynie od 58 do maksymalnie 78 procent pierwiastka węgla. Szybko chłonie wodę, stąd dość trudno się go rozpala. Jeśli zaś chodzi o samą zawartość H2O w składzie węgla brunatnego, to Polski Związek Geologiczny podaje, że może ona wynosić od 15 do nawet 70 procent.
Ten rodzaj opału zawiera również od 0,6 do 6,0 procent siarki, a jego popielność waha się w granicach od 1 do nawet 50 procent. Węgiel brunatny bardzo dymi, a gdy zamarznie, praktycznie nie da się go rozpalić. Z tego powodu do transportu surowca z kopalni często wykorzystuje się podgrzewane węglarki.
Węgiel brunatny w Polsce wydobywany jest od XVII wieku i są to przede wszystkim złoża pochodzące z młodszych okresów geologicznych – paleogenu, neogenu lub miocenu – (sprzed około 20 mln lat). Ze względu na genezę wyróżnia się trzy zasadnicze rodzaje węgla brunatnego:
- węgiel humusowy – powstał ze szczątków flory lądowej;
- węgiel liptobiolitowy – powstał z żywiczno-woskowych części roślin;
- węgiel sapropelowy – powstał ze szczątków flory wodnej.
Ceny węgla brunatnego są znacznie bardziej atrakcyjne, aniżeli węgla kamiennego. Nie ma też problemów z jego dostępnością. Fot.123RF.com
Różnice pomiędzy węglem brunatnym a kamiennym? Przede wszystkim kaloryczność
Różnica pomiędzy węglem brunatnym a węglem kamiennym jest zauważalna gołym okiem, choćby dlatego, że ten drugi zawiera do 97 procent węgla. Najważniejsze jednak jest to, że węgiel brunatny jest mniej kaloryczny od węgla kamiennego.
Pierwszy surowiec ma znacznie mniejszą wartość opałową, która wynosi od około 7,5 do 21 MJ/kg. W przypadku węgla kamiennego jest to natomiast od 16,7 do 29,3 MJ/kg. Zatem, aby ogrzać przeciętnej wielkości dom, potrzebny jest nawet trzy razy większy zapas węgla brunatnego, niż w przypadku węgla kamiennego.
Przeczytaj również: Opał trzy razy tańszy. Jak kupować węgiel na stronie internetowej PGG? Czy można go rezerwować?
Węgiel brunatny – szkodliwość. Ekolodzy biją na alarm, aby nie ogrzewać nim domów
Kolejną różnicą pomiędzy węglem brunatnym a węglem kamiennym jest szkodliwość obu surowców. Oczywiście żaden rodzaj węgla nie sprzyja środowisku, jednak ekolodzy wydają się zgodni co do tego, że brunatna odmiana tego surowca jest znacznie bardziej toksyczna.
W wyniku spalania węgla brunatnego wydzielają się takie niebezpieczne substancje jak:
- tlenek węgla,
- tlenki azotu,
- dwutlenek siarki,
- pyły,
- metale ciężkie, tj. kadm, ołów czy rtęć.
Nie ma więc wątpliwości, że ten rodzaj surowca energetycznego w znacznym stopniu przyczynia się do pogłębiania zmian klimatycznych i ma negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Szkodzi zwłaszcza osobom zmagającym się z chorobami dróg oddechowych i sercowo-naczyniowych.
Węgiel brunatny – cena jest atrakcyjna i łatwo go dostać. Ile kosztuje tona surowca?
Polska Grupa Energetyczna (PGE) umożliwiła odbiorcom indywidualnym zakup węgla brunatnego w limicie od 2 do 6 ton na gospodarstwo domowe. Warunkiem jest zgłoszenie w deklaracji CEEB węglowego źródła ogrzewania.
Polacy mogą zamówić węgiel brunatny z kopalni w Turowie lub Bełchatowie po wcześniejszym zamówieniu telefonicznym w dzień roboczy i ustaleniu daty odbioru surowca pod numerami:
- (44) 737 47 72 - w godz. 8-16 - kopalnia Bełchatów,
- (75) 773 57 83 - w godz. 7-14 - Kopalnia Turów.
Cena węgla brunatnego w obu miejscach jest atrakcyjna. W Kopalni Turów za tonę surowca zapłacimy od 327 zł do około 494 zł brutto w zależności od tego, czy jest to opał drobny, czy nieco grubszy.
W kopalni Bełchatów jest jeszcze taniej. Tutaj cena węgla brunatnego za tonę waha się od 191 zł do 305 zł (bez akcyzy).
Przeczytaj również: Jaki rodzaj węgla daje najwięcej ciepła? Na co zwracać uwagę przy zakupie węgla?
Szkodliwość węgla brunatnego dla zdrowia i środowiska sprawia, że pomimo niskiej ceny, zakup surowca warto dobrze przemyśleć. Fot.123RF.com
W jakim piecu można palić węglem brunatnym? Nie każdy kocioł się do tego nadaje
Jeśli pomimo ewidentnej szkodliwości węgla brunatnego, zdecydujemy się na jego zakup, nie tylko działamy wbrew polityce antysmogowej, ale przy nierozsądnym korzystaniu z surowca możemy również zniszczyć kocioł.
Ten typ opału nie nadaje się do każdego pieca węglowego, dlatego przed zakupem warto sprawdzić, czy dana instalacja grzewcza na pewno jest przystosowana do jego spalania. W jakim piecu można palić węglem brunatnym?
W przeciwieństwie do węgla kamiennego węgiel brunatny na pewno nie może być wykorzystywany w kotłach automatycznych. Jest on na to zbyt miękki, przez co może się szybko pokruszyć i w krótkim czasie zapchać podajnik.
Przeczytaj również: Czym węgiel brunatny różni się od węgla kamiennego? Ten opał nie jest eko