Z tego artykułu dowiesz się:
- Jak właściwości ma herbata
- Jak uprawiać chińską herbatę
- Jak pielęgnować herbatę
- Co robić, gdy herbata gubi liście
Herbata na kuchennym parapecie? Czemu nie!
Herbata to najbardziej popularny i znany na całym świecie napój, który przyrządzany jest z suszonych pączków oraz liści roślin z rodziny herbatowatych (Camellia), liczącej ponad 500 gatunków. Wśród nich spotykana jest przepiękna, rozpoznawalna i wyłącznie dekoracyjna kamelia japońska (Camellia japonica), a także herbata chińska (Camellia sinensis). To właśnie ten drugi gatunek jest krzewem herbacianym, który można z powodzeniem uprawiać na własnym parapecie do celów nie tylko estetycznych.
Herbata chińska – pochodzenie i krótka charakterystyka
Rośliny z rodziny herbatowatych mają postać drzew lub krzewów, często zimozielonych. Herbata chińska (Camellia sinensis) to powszechnie uprawiana roślina w południowo-wschodniej Azji. Przypuszczalnie pochodzi z terenów górskich w okolicy źródeł rzeki Irawadi, znajdujących się na pograniczu Chin, Mjanmy oraz Indii. Trudno zaliczyć ją do niewielkich roślin, bowiem w warunkach naturalnych może osiągać 10 m, a na plantacjach 2-3 m wysokości! Na szczęście, w uprawie domowej nie będzie próbować dosięgnąć sufitu i na parapecie pozostanie dużo, dużo mniejsza. Jej liście są niewielkie, mają jajowaty kształt i cechują się ząbkowaniem na brzegach. Kwiaty pojawiają się rzadko. Wydzielają intensywną woń i zwykle przybierają kolor biały bądź różowy. Spomiędzy płatków wyraźnie widać liczne żółte pręciki.
Wyróżnia się cztery rodzaje herbaty, tj. białą, zieloną, czerwoną (oolong) oraz czarną. Być może to zaskakujące, ale pochodzą one dokładnie z tej samej rośliny. Różnią się wyłącznie sposobem przetworzenia. Jedną z odmian herbaty chińskiej jest zdecydowanie większa (przypominająca już drzewo) herbata assamska (Camellia sinensis var. assamica), z której liści także powstaje napar o niezwykle intensywnym smaku i aromacie.
Kwiat chińskiej herbaty Fot. 123RF/PICSEL
Właściwości herbaty chińskiej
Herbata chińska używana jest nie tylko do zapewnienia surowca do sporządzania popularnego napoju, ale także w celach leczniczych. Jej niefermentowane liście (nazywane zieloną herbatą) zawierają mnóstwo cennych składników, m.in. wielu witamin, alkaloidów polifenoli i flawonoidów. Dzięki nim pomaga np. zmniejszać zmęczenie, obniżać poziom cholesterolu i wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Zalety herbaty chińskiej docenione zostały również w przemyśle kosmetycznym. Często można spotkać jej ekstrakt w pastach do zębów, preparatach antycellulitowych oraz kremach przeciwstarzeniowych.
Z kolei napary z czarnej herbaty (czyli herbaty poddanej częściowej fermentacji), ze względu na właściwości przeciwzapalne, są nie tylko smacznym napojem. Świetnie sprawdzą się również jako środek do stosowania zewnętrznego w formie okładów np. podczas zapalenia spojówek.
Herbata chińska – uprawa
Aby rozpocząć przygodę z herbatą, dobrze jest zaopatrzyć się w świeże nasiona lub kilka większych sadzonek, dostępnych w sklepach ogrodniczych. Jeśli zależy Ci na szybkim efekcie, lepiej wybrać tę drugą opcję, gdyż herbata chińska charakteryzuje się bardzo powolnym wzrostem (średnio rośnie 10-15 cm rocznie). Co ważne, uprawa krzewu herbacianego nie należy do najłatwiejszych. Trzeba uzbroić się w wiedzę i cierpliwość.
- Stanowisko
Roślina ta uwielbia ciepłe, nasłonecznione i wilgotne miejsca. Idealnym dla niej miejscem będzie więc jasny parapet. Trzeba jednak pamiętać, że nie należy narażać jej na bezpośrednie działanie słońca. Jeśli jest tylko taka możliwość, warto postawić ją w sąsiedztwie roślin, które nieco rozproszą światło słoneczne lub za firanką. Latem dobrze poczuje się na tarasie lub balkonie.
Wyjątkiem dla ciepłego otoczenia będzie okres zimy. W tym czasie herbata chińska przechodzi w stan spoczynku, dlatego należy przenieść ją do chłodniejszego pomieszczenia (z oknem), w którym panuje temperatura 5-10 st. C.
- Ziemia
Herbata chińska doskonale czuje się w wilgotnej, żyznej i przepuszczalnej ziemi o nieco kwaśnym odczynie. Idealna byłaby mieszanka torfu kwaśnego z ziemią kompostową w stosunku 1:1, jednak doskonale sprawdzi się także podłoże uniwersalne.
- Wysiew lub sadzenie
Najbardziej optymalnym okresem na wprowadzenie nowego lokatora do ziemi jest wczesna wiosna, a dokładniej przełom kwietnia i maja. Termin ten jest idealny zarówno dla nasion, jak i sadzonek. Nasiona powinny wykiełkować po 14, a najpóźniej po 30 dniach.
Już po 3 latach można cieszyć się herbatą z własnych upraw Fot.123RF/PICSEL
Herbata chińska – pielęgnacja
Aby móc cieszyć się posiadaniem herbaty chińskiej trochę dłużej niż tydzień, warto przyłożyć się do jej systematycznej pielęgnacji. Odpowiednio zadbana odwdzięczy się wspaniałymi kwiatami i liśćmi, które będzie można wypróbować już po 3 latach uprawy.
- Podlewanie
Warunkiem koniecznym do powodzenia uprawy jest regularne, częste i równocześnie umiarkowane podlewanie. Herbata chińskie nie znosi stać w wodzie. Należy pamiętać, że okres spoczynku będzie wiązać się z ograniczeniem podaży wody. Czy dla herbaty chińskiej ma znaczenie rodzaj używanej wody? To zależy od odczynu podłoża. Jeśli została zasadzona w podłożu kwaśnym, woda prosto z kranu z pewnością jej nie zaszkodzi. Z kolei podłoże uniwersalne wymaga wody miękkiej, przefiltrowanej lub deszczówki. Istotna jest także temperatura wody, która nie powinna być zimna. Najlepiej sprawdzi się ta o temperaturze pokojowej.
- Nawożenie
Systematyczne dokarmianie herbacie chińskiej z pewnością wyjdzie na plus. Co możesz zastosować? Najlepszym wyborem będą wieloskładnikowe nawozy przeznaczone do roślin zielonych, używane od lutego do września (zgodnie z zaleceniami producenta).
- Przesadzanie
Roślina ta, gdy jest młoda, wymaga corocznego przesadzania do większej doniczki. Okazy starsze można już z powodzeniem zatrzymać w jednej doniczce na 2, a nawet 3 lata.
- Przycinanie
Herbatę chińską powinno się przycinać wyłącznie raz w roku, w okolicach lutego i marca. Wycięciu podlegają jedynie uschnięte pędy. Pędy można także co jakiś czas uszczykiwać, co pozytywnie wpłynie na wzrost rośliny i pomoże zachować jej zwarty pokrój.
- Rozmnażanie
Rozmnażanie herbaty chińskiej może odbywać się poprzez świeże nasiona. Niestety, nasiona często pleśnieją, dlatego też lepiej pobrać z rośliny pędy o długości 8 cm podczas corocznego przycinania. Pędy ukorzenia się w mieszance torfu z piaskiem w stosunku 1:1 w temperaturze otoczenia wynoszącej około 28 st. C. Innym sposobem może być rozmnażanie przez odrosty korzeniowe, które pojawiają się u starszych roślin.
Herbata – choroby i szkodniki
Dość wymagającą pielęgnację roślina ta rekompensuje dobrą odpornością na choroby i szkodniki. Kluczowym warunkiem zachowania jej odporności jest optymalne podlewanie. Zbyt częste nawadnianie rośliny może być przyczyną pojawienia się chorób grzybowych.
Dlaczego herbata gubi liście?
Gubienie liści towarzyszy najczęściej nieprawidłowemu zimowaniu. Jeśli w okresie jesienno-zimowym nie została przeniesiona do chłodniejszego pomieszczenia i została narażona na ciepłe, ogrzewane otoczenie, to naturalna reakcja. W takiej sytuacji liście i gałązki mogą zaschnąć, a następnie opaść. Gubienie liści może być także odpowiedzią na nieodpowiedni odczyn podłoża i nadmierne podlewanie.
Przeczytaj również: DLACZEGO WARTO SIĘGNĄĆ PO KASZĘ BULGUR?