Czym są zielone ściany?
To ściany pokryte zakorzenionymi roślinami. Mogą to być mchy, trawy, bluszcze, rośliny pnące oraz krzewy. Świetnie sprawdzą się także niektóre gatunki paproci domowych czy rośliny ananasowate, które najczęściej są sadzone na pionowych panelach.
Pomysłodawcą takiego rozwiązania była francuski botanik Patrick Blanc, choć wprowadzenie zieleni na budynki ma swoje korzenie w wiszących ogrodach Babilonu, w starożytnej Mezopotamii. Ogrody wertykalne mogą być umieszczane nie tylko wewnątrz, ale też na zewnątrz budynków.
Systemy budowy zieleni wertykalnej
Istnieje kilka rodzajów konstrukcji, które pozwalają na zakładanie ogrodów. Mamy do dyspozycji system panelowy, czyli modułowy; system hydroponiczny, czyli filcowy oraz system kontenerów. Wybór zależy przede wszystkim od miejsca, w którym ma stanąć zielona ściana, a także od jej kształtu czy wysokości.
System modułowy to panele, które są wykonane z tworzyw sztucznych, aluminium czy stali nierdzewnej. Są one łatwe w montażu. Moduły pozwalają na podtrzymanie korzeni, jak też dostarczenie potrzebnych substancji odżywczych.
System filcowy jest najłatwiejszy w montażu i składa się z ramy, płyty PCV oraz maty syntetycznej, zwykle filcowej. Ta ostatnia pozwala na dostarczenie odpowiedniej ilości wody. System ten opiera się na kieszeniach, w których umieszcza się rośliny.
Z kolei system kontenerowy, najmniej popularny, pozwala na stworzenie konstrukcji wielopoziomowej, na której ustawiane są pojemniki z roślinami. Zajmuje on więcej miejsca niż dwa pozostałe systemy.
Różne są także podłoża stosowane przy ogrodach wertykalnych. Mogą to być substraty glebowe, podłoże organiczne lub nieorganiczne oraz materiały hydroponiczne, takie jak łupiny kokosowe, keramzyt czy perlit. Zaleca się również dodawanie hydrożeli do podłoża, co skutkuje zwiększoną dostępnością wody. Ważnym elementem jest odpowiedni sposób nawadniania, który dawkuje roślinom wodę wraz z niezbędnymi substancjami odżywczymi. Skutecznym, choć droższym rozwiązaniem, jest korzystanie z automatycznego systemu nawadniania.
Mech na ścianach, co musimy wiedzieć?
Zaletą mchu jest przede wszystkim to, że nie wymaga on pielęgnacji i jest w stu procentach naturalny, dzięki czemu jest bezpieczny zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Nie potrzebujemy również montować dodatkowego oświetlenia. Mech to naturalny filtr, który pochłania substancje szkodliwe, a także wyrównuje wilgotność powietrza. Dodatkowo świetnie wycisza wnętrze. Waga panelu z mchem o wymiarach 50×100 cm to niecałe 5 kg.
Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów mchów, które świetnie wypełnią zieloną ścianę: mech poduszkowy (gąbczasty), mech płaski (leśny) oraz chrobotek reniferowy. Mech gąbczasty pochodzi z południa Europy i ma on charakterystyczną formę zielonych poduszek.
Z kolei mech płaski pozwala stworzyć kompozycje nawiązujące do naturalnej ściółki leśnej. Natomiast chrobotek reniferowy to gatunek bardzo popularny na północy Europy.
Zalety i wady ogrodów wertykalnych
Zielone ściany przede wszystkim korzystnie wpływają na powietrze we wnętrzach. Zwiększają produkcję tlenu w pomieszczeniu, jak również redukują unoszący się kurz. Działają niczym filtry powietrza. Należy pamiętać również o poprawie efektywności energetycznej budynku zielone ściany bowiem ograniczają ucieczkę ciepła. Do stworzenia ogrodu wertykalnego w domu nie potrzebujemy dużych powierzchni. Nie do przecenienia jest również ich walor estetyczny. Wymagania w zakresie nawodnienia i pielęgnacji, a także dostępu do światła zależą od gatunku rośliny. Dla przykładu mchy mogą być montowane w pomieszczeniach bez okien, np. w łazienkach.
W niektórych przypadkach "zielone instalacje" mogą spowodować zawilgocenie ścian, dlatego warto aranżację oraz montaż powierzyć specjalistom. Musimy też pamiętać, że jeśli stworzymy kompozycję z różnych gatunków roślin, to powinny one mieć ten sam rytm nawadniania. W naszych warunkach klimatycznych problematyczne jest utrzymanie ogrodów wertykalnych na zewnątrz z uwagi, chociażby na niskie temperatury zimą. Jeśli zdecydujemy się na zieloną ścianę wewnątrz domu, z uwagi na suche powietrze musimy pamiętać o regularnym zamgławianiu w sezonie grzewczym.
Ceny mchu są bardzo zróżnicowane. Najdroższe to te w formie mocowanych kafli, którymi można wyłożyć ścianę. Ich cena za m2 to rząd wielkości powyżej 1000 złotych. Za 1 kg mchu w kartonie zapłacimy zaś od 100 złotych. Natomiast koszt 50 g chrobotka wynosi około 6 złotych, a do wykonania z niego m2 dekoracji potrzebujemy około 7 kg.
Zielone ściany to odpowiedź na potrzebę kontaktu z naturą. Tworzą oryginalne aranżacje, które oprawiają samopoczucie oraz jakość powietrza. W zależności od gatunku rośliny ściana może przerwać nawet do 15 lat.
Autor: Monika Borkowska-Szmit
Zdjęcie główne: 123RF/PICSELL