Barszcz zwyczajny: występowanie i wygląd rośliny
Barszcz zwyczajny występuje w Europie, Azji, Afryce Północnej oraz w Ameryce Północnej. W Polsce najczęściej można go spotkać w południowo-zachodniej i środkowej części kraju. Najczęściej porasta on łąki, przydroża, zarośla, skraje lasów oraz przydrożne rowy. Barszcz zwyczajny osiąga wysokość 50-200 cm. Łodyga jest prosta, sztywna, szorstko owłosiona i u góry rozgałęziona. Barszcz zwyczajny ma duże (do 60 cm), pierzaste liście pokryte włoskami i małe, białe lub czasami jasnoróżowe kwiaty zebrane w 10-20-centymetrowe, rozgałęziające się baldachy o szerokości do 20 cm, porastające wierzchołki łodyg.
Uprawa barszczu zwyczajnego
Uprawa barszczu zwyczajnego była szeroko rozpowszechniona, zanim spopularyzowano uprawę buraków ćwikłowych. Obecnie jest ona bardzo rzadka: znacznie częściej barszcz zwyczajny się zwalcza, niż świadomie uprawia. Barszcz zwyczajny rośnie najlepiej na wilgotnych łąkach, w pobliżu zbiorników wodnych, na terenach bagnistych, w glebie o dużej zawartości azotu i potasu. Nie wzrasta za to na glebach bogatych w fosfor. Chcąc zapobiec jego pojawieniu się i zachwaszczaniu innych roślin na plantacji, najlepiej zastosować nawóz na bazie fosforu.
Jak rozróżnić barszcz zwyczajny od barszczu Sosnowskiego?
Barszcz Sosnowskiego jest toksyczny, powoduje uszkodzenia płodu, wywołuje poważne oparzenia i często mylony jest z barszczem zwyczajnym. Jak je rozróżnić? Barszcz zwyczajny jest dużo mniejszy od barszczu Sosnowskiego, który osiąga nawet 4 m wysokości. Barszcz Sosnowskiego ma też większe kwiatostany. Jego baldachy osiągają do 30-80 cm średnicy, podczas gdy baldachy barszczu zwyczajnego mają do kilkunastu centymetrów średnicy. Barszcz zwyczajny kwitnie w lipcu i w sierpniu – później niż Sosnowskiego (czerwiec-lipiec). Barszcz Sosnowskiego ma też znacznie szerszą łodygę u podstawy (nawet 12 cm średnicy), zaś zwyczajny osiąga do 3 cm.
Warto wspomnieć również o liściach. Powierzchnia blaszek liści barszczu Sosnowskiego może pokryć nawet 1,5 m kw. powierzchni, podczas gdy blaszki barszczu zwyczajnego zaledwie kilkadziesiąt centymetrów. Liście różnią się również kolorem. Barszcz zwyczajny ma ciemnozielone blaszki liściowe podzielone na 3-5 oddzielonych od siebie listków, podczas gdy odmiana Sosnowskiego ma liście jasnozielone i trójlistkowe.
Zastosowanie barszczu zwyczajnego
Barszcz zwyczajny, podobnie jak barszcz Sosnowskiego, zawiera furokumarynę, która w reakcji ze światłem słonecznym wywołuje podrażnienia skóry, co jest niebezpieczne szczególnie dla dzieci. Preparatów z barszczem zwyczajnym nie wolno stosować w ciąży, podczas karmienia i przy nadwrażliwości na słońce.
Roślina jest surowcem zielarskim. Wykorzystuje się ją w środkach na uspokojenie, na rozkurczenie mięśni gładkich układu pokarmowego. Obniża ciśnienie krwi i działa żółcio- oraz moczopędnie. W medycynie ludowej barszcz zwyczajny był wykorzystywany jako środek na biegunkę. Obecnie młode liście rośliny służą jako pasza dla zwierząt.
Stanowisko: Słoneczne
Wilgotność: Podłoże wilgotne, podłoże podmokłe (wodne, bagienne, nadwodne)
Roślina ozdobna z: Kwiaty
Podlewanie: średnie
Wysokość: 0,5m- 1m, 1-2m
Pokrój: Wzniesiony
Termin kwitnienia: Lipiec, sierpień
Zimozielone: nie