Szczaw zwyczajny: występowanie rośliny
Szczaw zwyczajny jest wieloletnią rośliną, czyli byliną. Rośnie naturalnie w skupiskach w różnych rejonach świata, szczególnie w Europie i Azji Zachodniej. Spotkać go można również w Polsce. Na dziko porasta trawiaste łąki, pastwiska, przydroża, brzegi rzek i granice lasów.
Roślina pochodzi z rodziny rdestowatych. Niegdyś zbierano go z naturalnych stanowisk i był on wykorzystywany nie tylko w kuchni, ale i w medycynie naturalnej. Współcześnie najczęściej kupuje się go z upraw (np. na targach), choć można też również bez problemu wyhodować go we własnym ogrodzie.
Jak wygląda szczaw zwyczajny?
Szczaw zwyczajny osiąga od 30 do 100 cm wysokości. Wiosną, w okresie intensywnego wzrostu, wydaje rozetę jasnozielonych liści. W lecie z wyrastają z niej wyprostowane, cienkie łodygi. Dolne liście mają wydłużony, strzałkowaty kształt i są większe niż liście w górnej części rośliny. Liście w górnej części rośliny (nowsze) są drobniejsze.
Liście są jadalne i mają intensywny, kwaskowaty smak. Latem, w czerwcu i lipcu końce pędów porastają wiechowate kwiatostany, które obrastają liczne drobne, zielono-czerwone kwiaty. Trójkątne i błyszczące nasiona kryją się w trójkątnych owocach (orzeszkach). Na jesień owoce brązowieją i zasychają.
Uprawa szczawiu zwyczajnego: stanowisko i podłoże
Wymagania szczawiu zwyczajnego względem stanowiska są niewielkie. Najlepsze plony przyniesie po posadzeniu na słonecznym stanowisku lub w półcieniu. Szczaw lubi podłoże bogate w składniki pokarmowe, gliniaste i wilgotne, ale jednocześnie dość przepuszczalne. Najlepiej rośnie na glebach lekko kwaśnych, o odczynie od 5,0 do 7,0.
Roślina jest mrozoodporna. Bez problemu zimuje w naszych warunkach atmosferycznych. Szczaw wymaga regularnego, średniego podlewania. W początkowym okresie wzrostu potrzebuje więcej wody.
Wysiew szczawiu, nawożenie i inne zabiegi pielęgnacyjne
Uprawa szczawiu zwyczajnego również jest prosta. Przed jej rozpoczęciem należy wzbogacić ziemię o sporą ilość obornika lub kompostu, podobnie w kolejnych latach uprawy. Wysiew nasion do gruntu należy rozpocząć wczesną wiosną. Latem można wysiać szczaw ponownie i zasilić ziemię nawozem azotowym.
Łodygi kwiatowe, które wówczas pojawiają się na dorosłych roślinach, należy usuwać – w ten sposób roślina nie będzie marnować energii na produkcję nasion. Wykorzysta ją za to na dalszy wzrost. Ze względu na rozetowy pokrój szczawiu, między rzędami trzeba zostawić 25-30 cm miejsca. W okresie wegetacji ziemia powinna być stale wilgotna. Liście można zbierać przez cały okres wegetacyjny.
Szczaw zwyczajny: choroby i szkodniki
Podczas uprawy szczawiu zwyczajnego problemy mogą sprawiać mszyce, ślimaki i gąsienice, które uwielbiają żerować na młodych liściach. Z tego względu co ok. 4 lata dobrze przesadzić roślinę w inne miejsce. Innym szkodnikiem typowym dla tej rośliny jest kałdunica rdestówka. Uprawa szczawiu zwyczajnego jest też często atakowana przez mączniaka prawdziwego.
Odpowiednia pielęgnacja, odchwaszczanie i mrozoodporność rośliny pozwala hamować szerzenie się szkodników i chorób na szczawiu.
Właściwości i zastosowanie szczawiu zwyczajnego
Szczaw zwyczajny zawiera sporą ilość witaminy C (jedna filiżanka pokrywa aż 106% dziennego zapotrzebowania). Jest też źródłem beta-karotenu, żelaza i wapnia. Szczaw zwyczajny jednocześnie utrudnia wchłanianie wapnia i zawiera dużą ilość kwasu szczawiowego, który bierze udział w tworzeniu się kamieni nerkowych. Z tego względu nie powinny go spożywać osoby cierpiące na dolegliwości nerek, artretyzm czy reumatyzm. Jedzony przez zdrowe osoby w rozsądnych ilościach, jest bezpieczny dla zdrowia.
Szczaw zwyczajny można jeść na surowo, w surówce czy sałatce, jak i jako farsz do naleśników, dodatek do mięs zupę lub chłodnik. Do zupy należy dodać jajko lub śmietanę, które łagodzą działanie kwasu szczawiowego.
Stanowisko: Półcieniste, słoneczne
Wilgotność: Podłoże umiarkowanie wilgotne, podłoże wilgotne
Roślina ozdobna z: Kwiaty, liście
Podlewanie: średnie
Wysokość: 0,2-0,5 m, 0,5m- 1m
Pokrój: Kępiasty, wzniesiony
Termin kwitnienia: Lipiec, sierpień
Zimozielone: nie