Spis treści:
- Jak wygląda eksakum
- Uprawa eksakum – o czym pamiętać na początek
- Kiedy kwitnie eksakum
- Wybierz najlepsze stanowisko dla eksakum
- Podlewanie eksakum – jak robić to dobrze
- Pielęgnacja eksakum – czy przycinanie jest konieczne
- Jak rozmnażać eksakum
Jak wygląda eksakum?
Eksakum, Exacum affine, fiołek perski, goryczka tropikalna… Pod takimi nazwami znajdziesz tę uroczą roślinkę z drobnymi kwiatkami. W sprzyjających warunkach domowych osiąga do ok. 30 cm wysokości, natomiast w naturalnym środowisku może dojść do ok. 60 cm.
Dzięki mocno rozgałęzionym pędom i wielu liściom ma kopulasty kształt – przypomina upstrzoną kwiatami kopułę, dlatego tak często staje się częścią balkonowych i tarasowych aranżacji. Liście eksakum są nieduże (do ok. 2-4 cm) i owalne w ciemnozielonym kolorze.
Prawdziwą ozdobą tej rośliny są kwiaty, które – mimo niewielkich rozmiarów – prezentują się naprawdę okazale. Wszystko za sprawą łączenia w grupy i obfitego kwitnięcia. Najczęściej znajdziesz odmiany z fioletowymi kwiatami, ale spotykane są również różowe, niebieskie i białe. Żółte pręciki ustawione są nie jak zwykle wokół słupka, ale po jednej jego stronie. Co ciekawe, eksakum rosnące bezpośrednio na wyspie Sokotra może sprawiać wrażenie rośliny niechlujnej.
Goryczka tropikalna jest rośliną jednoroczną Fot. 123RF/PICSEL
Uprawa eksakum – o czym pamiętać na początek?
Goryczka tropikalna jest rośliną jednoroczną i bardzo rzadko zdarza się, by przetrwała zimę. Jeśli to się uda, nie będzie już jednak tak pięknie się prezentować: stanie się bardziej chaotyczna, wybujała i z dużo mniejszą ilością pięknych kwiatów. Eksakum jest ponadto rośliną do uprawiania w doniczce w domu, na balkonie lub tarasie. Można spróbować ponadto umieścić kwiat w rabacie, jednak w polskim klimacie jest to zadanie utrudnione. W innych krajach eksakum spotkasz w ogrodach.
Warto zwrócić również uwagę na wspomniany na początku zapach. Chociaż jest piękny, dla wielu osób może być zbyt mocny, by trzymać eksakum w sypialni.
Kiedy kwitnie eksakum?
Wszystko zależy od tego, kiedy roślina zostanie wysiana. Z siewu jesiennego kwiaty pojawią się prawdopodobnie w miesiącach kwiecień-lipiec, a zimowego w czerwcu-wrześniu. Najczęściej roślina pokrywa się uroczymi kwiatami w okresie letnim. Cały rok jej liście są jednak zielone. Sama żywotność poszczególnego kwiatka to jednak jedynie kilka dni.
Wybierz najlepsze stanowisko dla eksakum
Fiołek perski pochodzi z tropikalnego miejsca, rośnie jednak na terenach górskich, które charakteryzują się trochę innymi warunkami. W bardzo ciepłym i nasłonecznionym miejscu roślina po prostu szybciej przekwita i krócej cieszy oczy. O czym pamiętać, wybierając najlepsze stanowisko dla eksakum?
- Miejsce powinno być jasne, ale nie takie, które jest narażone bezpośrednio na działanie promieni słonecznych – najlepiej sprawdzą się strony wschodnia lub zachodnia, gdzie słońce świeci stosunkowo krótko.
- Warto wybrać stanowisko, gdzie światło będzie rozproszone.
- Najlepsza temperatura to ok. 20-22°C.
- Powietrze nie powinno być suche, lepiej sprawdzi się to wilgotne.
- Roślinę można wynieść z domu na balkon/taras na okres letni (czyli nie wcześniej niż w połowie-pod koniec czerwca).
Jak zasadzić eksakum? Ziemia i nawożenie
Ziemia do eksakum powinna być próchnicza, torfowa – można jednak skorzystać ze zwykłego podłoża do kwiatów. Dobrze jednak, żeby nie była za bardzo zbita, dlatego warto wymieszać ją np. z drobnym żwirkiem, piaskiem czy perlitem. Doniczka powinna natomiast mieć otwory, aby ułatwić usuwanie nadmiaru wody.
Nawożenie eksakum zależy od tego, jak bardzo zależy ci na kwiatach. Jako że dla większości jest to roślina jednoroczna, którą wyrzuca się po przekwitnięciu, tak naprawdę nie trzeba jej wcale nawozić. Jeśli chcesz jednak w pełni wykorzystać potencjał fiołka perskiego, postaw na cotygodniowe zasilanie płynnymi nawozami do roślin kwitnących.
Roślina jest pod tym kątem bardzo delikatna, dlatego dozuj nawóz bardzo ostrożnie, wykorzystując np. połowę zalecanej dawki. Specjaliści radzą ponadto, żeby w tym przypadku wybrać nawozy naturalne bazujące na biohumusie. Trzeba uważać, aby do gleby nie dostało się za dużo soli, ponieważ ten składnik nie służy eksakum.
Podlewanie eksakum – jak robić to dobrze?
Eksakum to roślina, która wymaga bardzo specyficznych warunków do rozwoju. Zbyt suche lub zbyt mokre podłoże może w momencie przyczynić się do jej zniszczenia. Jak wygląda prawidłowe podlewanie eksakum? Najważniejsze zasady:
- stale wilgotne podłoże jest w tym przypadku wymagane – jedynie cienka górna warstwa ziemi może być lekko przyschnięta,
- fiołka perskiego należy podlewać letnią wodą (lub w temperaturze pokojowej) – absolutnie nie powinna być to woda zimna, np. prosto z kranu,
- roślina lubi wilgotne powietrze – warto postawić ją na podstawce/tacy z wodą, ale tak, żeby doniczka nie dotykała bezpośrednio wody (czyli np. na kamieniach),
- nie należy jej zraszać, bo może przyspieszyć to rozwój choroby – infekcji grzybiczej eksakum.
Jeśli goryczka tropikalna będzie miała za sucho, zakończy się kwitnienie. W przypadku przelania zacznie natomiast więdnąć, może pojawić się też grzybica korzeni. Do częstych chorób należy też biała pleśń.
Pielęgnacja eksakum – czy przycinanie jest konieczne?
Jeden ze sposobów na poprawę wyglądu i szybszy rozrost to przycinanie roślin. Eksakum też go potrzebuje. Przekwitłe kwiaty fiołków perskich należy usuwać, ale bardzo ostrożnie, by nie uszkodzić innych części rośliny. Warto robić to systematycznie, by zapewnić miejsce nowym okazom. Takie dbanie o eksakum pozwala dłużej cieszyć się pięknymi płatkami i cudownym zapachem.
Rozmnażanie eksakum – jak się za nie zabrać?
Rozmnażanie eksakum jest możliwe przez nasiona i sadzonki. Pierwszy sposób uznawany jest jednak za łatwiejszy. Wystarczy wsypać nasiona do suchego piasku, wymieszać, a następnie umieścić na podłożu i docisnąć.
Do wzrostu ogromnie ważne jest światło, dlatego tak przygotowanych nasion z piaskiem nie zasypuje się już warstwą ziemi. Niezbędne jest zachowanie dużej wilgotności oraz temperatury ok. 22-24°C. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, 2-3 tygodnie wystarczą, żeby zobaczyć pierwsze efekty.
Eksakum na jeden sezon czy na dłużej? Dalsza pielęgnacja i przesadzanie
Tak naprawdę nieczęsto udaje się utrzymać roślinę dłużej niż przez rok lub nawet przez krótki czas po okresie kwitnienia. Jeśli chcesz jednak przechować swojego fiołka perskiego do kolejnego sezonu, zapewnij mu odpowiednie warunki.
Jakie? Najważniejsze to temperatura ok. 15°C (nie mniej niż 12°C), bardzo jasne miejsce i ograniczenie podlewania. Jeśli roślina przetrwa, możliwe będzie przesadzanie eksakum. Pamiętaj jednak, że tylko w pierwszym roku goryczka tropikalna zachowuje swój pierwotny kształt i częstotliwość kwitnienia.
Odpowiednia pielęgnacja eksakum wymaga trochę wprawy i poświęcenia, jednak roślina odwdzięczy się pięknymi kwiatami. Warto więc spróbować wykorzystać fiołka perskiego do swoich domowych czy balkonowych kompozycji!