Spis treści:
- Co to jest kalendarz biodynamiczny?
- Kalendarz biodynamiczny a znaki zodiaku
- Kalendarz biodynamiczny – uniwersalne zasady
- Kalendarz biodynamiczny 2023 – na działce i w ogrodzie
- Uprawa warzyw według kalendarza biodynamicznego – od siewu po zbiór
Co to jest kalendarz biodynamiczny?
Kalendarz biodynamiczny bywa też nazywany kalendarzem księżycowym lub kalendarzem lunarnym. Nie bez powodu – są w nim oznaczone zmieniające się fazy Księżyca. Mierzy on też czas księżycowy, a nie słoneczny, co wiąże się z przesunięciem pór roku w stosunku do roku kalendarzowego. Dlaczego?
Rok księżycowy jest krótszy o 11,5 dnia od roku słonecznego. Trwa 354 dni i jest dzielony na 12 miesięcy po 29 lub 30 dni. Teoretyczne podstawy kalendarza biodynamicznego opracowano w 1924 roku na Dolnym Śląsku. Zasadami, które można z nim znaleźć, kierowali się jednak już starożytni Rzymianie, Babilończycy czy Egipcjanie.
Kalendarz biodynamiczny a znaki zodiaku
Współcześni entuzjaści rolnictwa biodynamicznego zwracają baczną uwagę na przechodzenie Księżyca przez gwiazdozbiory symbolizujące znaki zodiaku. Po co? Są one przypisane czterem żywiołom i odpowiadają różnym częściom roślin – owocom, korzeniom, kwiatom i liściom. Znając aktualny układ Księżyca na niebie, np. z kalendarza biodynamicznego, wiadomo więc, z jakimi częściami roślin należy w danym momencie pracować, aby osiągnąć najlepsze plony.
Kalendarz biodynamiczny – uniwersalne zasady
Kalendarz biodynamiczny jest opracowywany na każdy rok. Bierze się w nim pod uwagę przewidywane fazy księżyca i układ gwiazd. Jeśli nie ma się jednak dostępu do aktualnego kalendarza, można przy pracach ogrodniczych stosować się do ogólnych zasad rolnictwa biodynamicznego.
Najważniejsze z nich to:
- najlepiej zbierać owoce wtedy, gdy wzrasta w nich poziom wody, a więc gdy przybywa Księżyca (w okresie od nowiu do pełni);
- należy sadzić lub siać warzywa liściaste od nowiu do pierwszej kwadry, rośliny owocujące od pierwszej kwadry do pełni, warzywa korzeniowe i byliny od pełni do ostatniej kwadry;
- należy się wstrzymać od siewu i sadzenia od ostatniej kwadry do nowiu, i w tym czasie odchwaścić rabaty i grządki oraz zająć się pracami porządkowymi;
- najlepiej przycinać drzewa oraz krzewy czy zacząć żniwa, gdy poziom wody w roślinach spada i obniżają się wody gruntowe, a więc podczas tzw. ubywania Księżyca (od ostatniej kwadry do nowiu).
Fazy księżyca mają wpływ na wzrost roślin. Fot. 123RF.com
Kalendarz biodynamiczny 2023 – na działce i w ogrodzie
Styczeń
Ze względu na klimat w Polsce w styczniu rośliny w ogrodzie nadal są w fazie odpoczynku. To dobry moment, aby zaplanować uprawy, biorąc pod uwagę zasady płodozmianu czy korzystnego sąsiedztwa gatunków. Warto też, jeśli prognozy zapowiadają mróz poniżej -5C°, zabezpieczyć krzewy i drzewa. Byliny kwitnące należy otrzepać z nadmiaru śniegu. Można także wysiać w domu pelargonie czy heliotropy – najlepiej od 13 do 15, a także od 21 do 23 stycznia.
Luty
Jeszcze zima, ale już coraz bliżej wiosny. W dniach od 13 do 19 lutego przypada najlepszy czas na przycinanie krzewów i drzew owocowych. Można zacząć robienie rozsad warzyw liściastych takich jak por czy seler, a także owocujących, np. papryki. Najlepszy moment na wysiewanie ich nasion przypada w lutym 2023 roku w dniach od 11 do 14. Schyłek zimy to także tradycyjny okres zabezpieczania pni drzew przez malowanie ich wapnem.
Marzec
W marcu prace w ogrodzie ruszają pełną parą. To okres przycinania krzewów ozdobnych z kwiatów (np. róż i hortensji), a także z liści (np. trzmielina i pieris). Jeśli nie będzie już mrozów, w okolicy pełni 21 marca można nawozić rośliny. Dobry czas na wysiew sałaty i pietruszki to 1–3 i 11–13 marca, a cebuli, pietruszki czy buraków to 6–8 marca.
Kwiecień
Kwiecień w ogrodzie stoi pod znakiem wielkich porządków, przygotowywania gleby i wysiewu – zwłaszcza gatunków ozdobnych kwiatów. Optymalny moment na ich wysiew przypada w tym roku w dniach od 4 do 7 kwietnia. Warto też wykonać w tym miesiącu opryski przeciw szkodnikom, uporządkować rabaty i grządki oraz odchwaścić je – najlepiej w dniach 13–20 kwietnia.
Maj
W maju rośliny szybko rosną i zaczynają kwitnąć. Warto pamiętać więc o regularnym nawożeniu podłoża, w którym rosną, np. naturalnymi preparatami z pokrzyw. Z wysadzaniem do gruntu przygotowanej pod koniec zimy i wczesną wiosną rozsady należy wstrzymać się do tzw. zimnych ogrodników (połowy miesiąca). Dni idealne na wysiew roślin owocujących (np. kukurydzy, pomidorów, dyni, cukinii czy ogórków) przypadają od 24 do 27 maja, a roślin korzeniowych od 27 do 29 maja.
Czerwiec
W czerwcu można cieszyć się pierwszymi plonami, np. owocujących już truskawek, borówek czy jagód. Kalendarz biodynamiczny wskazuje, że najlepszy moment na zbiór przypada po nowiu, a więc od 18 czerwca. W tym miesiącu można też rozsadzać arbuzy i melony, a także dynie – najlepiej w okresie od 1 do 4 czerwca. Dobrze jest też wysiać groszek cukrowy, fasolkę szparagową i fasolę w dniach 21–23 czerwca. Jeśli chce się uzyskać obfity plon pomidorów, należy też usuwać odrosty boczne, czyli tzw. wilki z głównych pędów roślin.
Lipiec
Pełnia sezonu to okres, w którym można robić powtórny wysiew – w dniach 15–18 dla warzyw liściastych, 18–20 dla owocujących i 20–23 lipca dla korzeniowych. Siew roślin ozdobnych z kwiatów najlepiej przeprowadzić między 23 a 25 lipca. Lipiec to także czas zbiorów owoców i warzyw. Kalendarz biodynamiczny podpowiada, że najbardziej jędrne powinny być one od nowiu 17 lipca. Jeśli planujesz suszenie ziół, zbierz je w okresie od 10 do 17 lipca.
Sierpień
Schyłek lata to okres zbiorów m.in. cukinii, ogórków, pomidorów, fasolki szparagowej, groszku cukrowego, a także pierwszych jabłek, brzoskwiń czy śliwek. Dobry czas na ich zrywanie przypada od nowiu 16 sierpnia do pełni 31 sierpnia. Warto zwrócić uwagę na pogodę i w razie suszy nawadniać rośliny wieczorami lub wczesnym rankiem. Pod koniec miesiąca można zacząć ponowny rozsiew warzyw tzw. długiego dnia, np. rzodkiewki.
Wrzesień
Ten miesiąc obfituje w zbiory owoców, które najlepiej zrywać od nowiu 15 września do pełni 29 września. We wrześniu można też zacząć sadzić cebule roślin kwitnących pod koniec zimy i wczesną wiosną, np. przebiśniegów, krokusów czy tulipanów. Aby było to możliwe, konieczne jest wcześniejsze uporządkowanie rabat, wycięcie wysuszonych pędów, wyrwanie pędów roślin jednorocznych, które już wydały plon, a także usunięcie chorych liści np. róż.
Październik
W październiku zbiera się ostatnie plony z grządek, krzewów i drzew. Warzywa korzeniowe, aby były jędrne i dłużej zachowały świeżość, najlepiej wyrywać z gleby w okresie od 14 do 28 października. To dobry moment na porządki, grabienie liści – zwłaszcza porażonych przez choroby, a także jesienne przycinanie drzew i krzewów.
Listopad
Wbrew pozorom późna jesień obfituje jeszcze w plony roślin korzeniowych, a także liściastych, np. pietruszki, pora, jarmużu, szpinaku czy boćwiny. Bardziej niż na fazy księżyca zaleca się jednak zwracanie uwagi na pogodę. Przymrozki mogą zaszkodzić np. szpinakowi. Oczyszczone z roślin grządki warto przygotować na zimę, np. wzmacniając ich podłoże nawozem naturalnym (obornikiem lub kompostem). Można także wysiewać rośliny, którym nie szkodzi niska temperatura, np. nagietki, rudbekie, jeżówki. Rośliny uprawiane w pojemnikach, a nieodporne na mróz najlepiej zabezpieczyć lub ustawić w pomieszczeniu o dodatniej temperaturze powietrza.
Grudzień
W grudniu można odpocząć i rozpocząć planowanie rozsad oraz prac na kolejny sezon ogrodniczy. Jeśli nie będzie śniegu, warto wziąć się za dalsze porządkowanie ogrodu czy działki, np. suchych gałęzi lub rozkładających się liści.
Przeczytaj również: Horoskop kwiatowy. Te rośliny powinny się znaleźć w twoim domu w 2023 roku
Każda faza księżyca sprzyja innym zabiegom w ogrodzie. Fot. 123RF.com
Uprawa warzyw według kalendarza biodynamicznego – od siewu po zbiór
Poniżej znajdziesz rozpiskę dni korzystnych na siew, rozsadę, zabiegi pielęgnacyjne i zbiór najbardziej popularnych warzyw ogródkowych i działkowych. Te daty są zgodne z aktualnymi ustaleniami kalendarza biodynamicznego na 2023 rok.
- Pomidory
Siew: 1–3, 6–11, 21–26 i 28 lutego, 1–6, 8–14, 22–28 i 30–31 marca, 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia
Pikowanie: 1–6, 8–14, 22–28 i 30–31 marca, 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja
Sadzenie do szklarni/gruntu: 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja, 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca
Obrywanie liści i wilków: 4–18 czerwca, 3–17 lipca i 1–16 sierpnia
Walka z chorobami: 3–9, 13–21 i 30 kwietnia, 1–10, 12–19 i 30–31 maja, 1–18 i 28–30 czerwca, 1–17 i 27–31 lipca, 1–16 i 25–31 sierpnia
Zbiór: 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca, 1–2, 4–9, 18–24 i 27–31 lipca, 3–6, 17–23 i 25–29 sierpnia, 1–6, 16–21 i 23–27 września
- Ogórki
Siew: 1–6, 22–28 i 30–31 marca, 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja, 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca, 1–2, 4–9, 18–24 i 27–31 lipca
Sadzenie do szklarni/gruntu: 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja, 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca, 1–2, 4–9, 18–24 i 27–31 lipca
Nawożenie: 13–21 kwietnia, 12–19 maja, 10–18 czerwca, 10–17 lipca i 8–16 sierpnia
Zwalczanie chorób: 3–9, 13–21, 30 kwietnia, 1–10, 12–19, 30–31 maja, 1–9, 10–18, 28–30 czerwca, 1–9, 10–17 i 27–31 lipca, 1–8, 9–16 i 25–31 sierpnia
Zbiór: 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja, 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca, 1–2, 4–9, 18–24 i 27–31 lipca, 3–6, 17–23 i 25–29 sierpnia
- Papryka
Siew: 1–3, 6–11, 21–26 i 28 lutego, 1–6, 8–14, 22–26 i 30–31 marca, 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia
Pikowanie: 1–6, 8–14, 22–28 i 30–31 marca, 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja
Nawożenie: 15–28 marca, 13–29 kwietnia, 12–26 maja, 10–25 czerwca, 10–25 lipca, 8–23 sierpnia
Sadzenie do szklarni/gruntu: 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja, 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca
Przycinanie liści: 4–18 czerwca, 3–17 lipca i 1–6 sierpnia
Zwalczanie chorób: 2–9, 13–21, 30 kwietnia, 1–10, 12–19 i 30–31 maja, 1–18 i 28–30 czerwca, 1–17 i 27–31 lipca, 1–16 i 25–31 sierpnia
Zbiór: 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca, 1–2, 4–9, 18–24 i 27–31 lipca, 3–6, 17–23 i 25–29 sierpnia, 1–6, 16–21 i 23–27 września
- Dynia/cukinia
Siew: 1–6, 8–14, 22–28 i 30–31 marca, 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja
Sadzenie do gruntu: 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja, 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca
Nawożenie: 13–29 kwietnia, 12–26 maja, 10–25 czerwca, 10–25 lipca, 8–23 sierpnia
Zwalczanie chorób: 1–10, 12–19 i 30–31 maja, 1–18 i 28–30 czerwca, 1–17 i 27–31 lipca, 1–16 i 25–31 sierpnia
Zbiór: 1–2, 4–9, 18–24 i 27–31 lipca, 3–6, 17–23 i 25–29 sierpnia, 1–6, 16–21 i 23–27 września, 1–5, 16–21, 21–25 i 30–31 października
- Cebula
Siew z nasion: 1–3, 6–11, 21–26 i 28 lutego, 1–6, 8–14, 22–28 i 30–31 marca, 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja, 1–5, 16–21, 23–25 i 30–31 października, 1–4, 14–19, 22–26 i 28–30 listopada
Sadzenie do gruntu: 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja
Zwalczanie chorób: 3–9, 13–21 i 30 kwietnia, 1–10, 12–19 i 30–31 maja, 1–18 i 28–30 czerwca, 1–17 i 27–31 lipca, 1–16 i 25–31 sierpnia
Zbiór: 4–9 i 12–16 lipca, 3–6 i 9–15 sierpnia, 1–6 i 8–14 września
- Kapusta
Siew: 1–3, 6–11, 21–26 i 28 lutego, 1–6, 8–14, 22–28 i 30–31 marca, 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja
Pikowanie: 1–6, 8–14, 22–28 i 30–31 marca, 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja
Sadzenie do gruntu: 1–5, 8–12, 22–26 i 29–30 kwietnia, 1–3, 7–10, 20–25 i 28–31 maja, 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca
Zwalczanie chorób: 3–9, 13–21 i 30 kwietnia, 1–10, 12–19 i 30–31 maja, 1–18 i 28–30 czerwca, 1–17 i 27–31 lipca, 1–16 i 25–31 lipca
Zbiór: 1–3, 5–9, 19–25 i 27–30 czerwca, 1–2, 4–9, 18–24 i 27–31 lipca, 3–6, 17–23 i 25–29 sierpnia, 1–6, 16–21 i 23–27 września, 1–5, 16–21, 23–25 i 30–31 października
Przeczytaj również: Kalendarz ogrodnika 2023. Lista prac w ogrodzie od stycznia do grudnia
Poznajcie listę prac w ogrodzie na cały rok. Fot. 123RF.com
Jakie soki są najzdrowsze? Cały sekret polega na odpowiednim połączeniu na INTERIA.TV.