Spis treści:
- Co to jest nawóz zielony?
- Czym różni się nawóz zielony od granulatu?
- Nawóz zielony – właściwości
- Jakie rośliny na nawóz zielony?
- Jak i kiedy stosować nawóz zielony?
Co to jest nawóz zielony?
Nawóz zielony stanową rośliny, sadzone pomiędzy głównymi plonami, które użyźniają glebę. To jednak nie wszystko. Aby dowiedzieć się, co to jest nawóz zielony, warto przyjrzeć się cyklowi azotowemu w przyrodzie.
Wszystkie rośliny potrzebują azotu, by przetrwać. Dzięki niemu rosną duże i zdrowo ukorzenione. Pozwala on na prawidłowe przeprowadzenie fotosyntezy, a co za tym idzie – pobieranie wielu innych substancji odżywczych, którymi karmi się roślina.
Niestety, azot w formie, jaką przyjmuje w atmosferze (dwa atomy połączone ze sobą), nie jest wchłanialny, przez co jest prawie bezużyteczny dla roślin. Chyba że pomogą im w tym bakterie. I tu wkraczają rośliny stosowane na nawóz zielony.
Wokół nich mieszka wiele kultur bakterii, które azot atmosferyczny pochłaniają, wytwarzając w zamian substancje przyswajalne dla roślin. Z azotu N2 tworzą amon (NH4+), ten przez inne bakterie zostaje przetworzony na azotyn (NO2-), a następnie staje się azotanem (NO3-). Choć wszystkie te substancje są przyswajalne przez rośliny, azotan jest z nich asymilowany najszybciej.
Czy to oznacza, że wszystkie rośliny tworzą odpowiednie środowisko dla tych bakterii? Niestety nie. Drugą kwestią jest zapotrzebowanie na azot samej rośliny.
Większość z roślin na nawóz zielony ma długie, obszerne korzenie. Rośliny motylkowe, takie jak bób, groch czy koniczyna, współżyją z bakteriami brodawkowymi. Tworzą one brodawki na korzeniach, w których mieszkają. Same rośliny nie potrzebuje tak dużej ilości azotu, więc w glebie buduje się jej zasób. Pomagają w tym procesie też zwierzęta takie jak dżdżownice, których odchodami żywią się bakterie, wytwarzając dodatkowe porcje nawozu.
Czym różni się nawóz zielony od granulatu?
Granulat to spora dawka azotu, która przechowywana jest w glebie. Podatny jest na ulatnianie się (powrót do formy N2) i wypłukiwanie do głębszych partii gleby lub do pobliskich zbiorników wodnych. Szkodzi on w ten sposób tamtejszemu ekosystemowi (poprzez nawożenie glonów).
Z kolei nawóz zielony pozwala zachować cenne składniki takie jak azot w żywych organizmach, np. bakteriach. Dzięki niemu rozwijają się też dodatkowe zależności, np. pomiędzy grzybami a rośliną. Pomagają nie tylko wchłaniać cenne składniki produkowane przez bakterie, ale też np. minerały.
Nadmiar azotu, spowodowany przenawożeniem gleby, może skutkować zmianą pH i właściwości gleby, co powoduje zamieranie dobroczynnych organizmów. Takie działania skutkują zwiększeniem zapotrzebowania na sztuczne nawozy. Koło się zamyka.
Ale jak właściwie działa nawóz roślinny? Co dalej z rośliną i współżyjącymi z nią bakteriami, grzybami, dżdżownicami i innymi organizmami?
Przeczytaj również: Jak poprawić żyzność gleby? Poznaj 7 najlepszych sposobów
Zasianie roślin na zielony nawóz w warzywniaku znacznie użyźni glebę. Fot. 123RF.com
Nawóz zielony – właściwości
Istnieją dwie główne drogi postępowania z rośliną stanowiącą zielony nawóz, gdy już osiągnie dojrzałość do zbioru. Masa biologiczna może w całości zostać połączona z glebą przez zaoranie lub następuje zbiór biomasy (np. przy użyciu silosokombajnu), która trafia do dalszej obróbki, najczęściej na paszę dla zwierząt hodowlanych.
Czy jest różnica pomiędzy zaoraniem całych roślin a uprzednim zbiorem biomasy? Według statystyk nie ma różnicy pomiędzy tymi sposobami w kwestii ilości nawozu, która trafia do gleby.
Bogactwo azotu to jednak tylko jedna z właściwości nawozu zielonego. Rośliny zaliczane do tej grupy poprawiają ogólną kondycję fitosanitarną gleby, redukując namnażanie się patogenów i wzrost chwastów. Część z nich wspiera również walkę ze szkodnikami takimi jak pędraki.
Nawóz zielony wspiera również prawidłową retencję wody i spulchnia glebę dzięki rozbudowanemu systemowi korzeniowemu i organizmom, z którymi współżyje w symbiozie.
Jakie rośliny na nawóz zielony?
Nie każda roślina nadaje się na nawóz zielony. Czy wiesz, że każda z roślin do tego przeznaczonych charakteryzuje się innymi właściwościami? Zanim zdecydujesz się na to, jakie rośliny na nawóz zielony posadzisz, wykonaj badanie gleby – sprawdź jej skład mineralny i strukturalny. Część roślin lepiej radzi sobie na glebach suchych, inne rosną lepiej w tych, które uznajemy za ciężkie i gliniaste. Jeszcze innym nie przeszkadza nadmierna wilgoć, podczas gdy niektóre świetnie znoszą suszę. Stanowią więc idealny nawóz zielony w ogrodzie lub na polu, które zmaga się z niewłaściwą retencją lub znaczącym odparowywaniem wody.
Do najpopularniejszych roślin na nawóz zielony zalicza się przede wszystkim te z rodziny motylkowatych, znanych również jako bobowate. Jakie to gatunki?
- Łubin to roślina o długich korzeniach. Dzięki temu wyciąga substancje odżywcze z głębszych warstw gleby, pozostawiając żyzną bliżej powierzchni. Zawiera bogactwo azotu. Pamiętaj, uważnie sprawdź gatunek przed zakupem! Łubin żółty świetnie radzi sobie w glebie piaszczystej i ratuje nawet najsłabsze z nich. Z kolei wąskolistny będzie alternatywą na miejsca o wyższych wodach gruntowych i skłonnych do większej wilgotności. Lubi też zasobniejsze gleby niż jego kuzyn.
- Jeśli szukasz czegoś bardziej uniwersalnego, wypróbuj wykę lub koniczynę. Dobrze czują się w większości gleb o umiarkowanej wilgotności i mają swoje wersje zimotrwałe – wyka ozima oraz koniczyna biała.
- Z kolei nostrzyk będzie dobrą opcją przed zbożem, ponieważ odstrasza gryzonie, a dodatkowo wspiera dzikie pszczoły – jego kwiaty są bardzo miododajne.
- Gryka natomiast hamuje rozwój pędraków, a rzodkiew oleista – wzrost nicieni i drutowców.
Przeczytaj również: Łubin ogrodowy – ozdabia rabaty i użyźnia glebę. Sprawdzi się jako zielony nawóz
Łubin spulchnia i użyźnia glebę. Fot. Pixabay
Jak i kiedy stosować nawóz zielony?
Do czego stosować nawóz zielony? Niemal każda roślina może być poprzedzona odpowiednim jego rodzajem. Wybierając rośliny na nawóz zielony, koniecznie skonsultuj swój zakup z producentem. Dowiedz się, kiedy sadzi się daną roślinę, jaka jest jej mrozoodporność i jakie są przeciwskazania po zbiorach – których roślin unikać, jakich środków nie stosować. To wszystko może pomóc ci lepiej dopasować okres rozwoju zielonego nawozu na polu do twojego obecnego kalendarza.
Nawóz zielony stosuje się jako poplon po warzywach i roślinach jednorocznych. Wzbogaca on glebę w czasie spoczynku, pomiędzy sezonami lub zbiorami w tym samym roku.
Część roślin sadzi się na wiosnę, by zebrać je w okresie letnim. Należą do nich groch polny (peluszka), koniczyna biała, gorczyca czy rzepak jary. Ich odporność na niższe temperatury pozwala na sadzenie znacznie wcześniej niż większość roślin, bo już od początku marca.
Z kolei na grykę czy łubin trzeba trochę poczekać – wysiew powinno się zacząć najwcześniej w połowie kwietnia, gdy szansa na przymrozki będzie mniejsza. Wyjątkową rośliną jest tu słonecznik, który można sadzić od kwietnia, aż do końca lata. Jeśli więc odpowiada ci charakterystyka tej rośliny, możesz dowolnie wybrać okres sadzenia, by dopasować do późniejszych, planowanych plonów.
Przeczytaj również: 7 najlepszych nawozów, które powinien znać każdy ogrodnik. Są naturalne i skuteczne
Często odpadki mogą posłużyć jako skuteczny nawóz. Fot. 123RF.com
Nie wyrzucaj skórek bananów. Dzięki nim rośliny łatwiej zniosą mrozy lub suszę na INTERIA.TV.